Uzun yaşamanın sırrı akyuvarlardan mı kaynaklanıyor ? Dünya’da şimdiye kadar yaşamış en uzun ömürlü kadın Hendrikje van Andel-Schipper ‘ın , genelde yaşlanmayla beraber kan kök hücrelerinin tükenmesiyle ortaya çıktığı düşünülüyor. 1890’ da doğan van Andel-Schipper yaşlanana kadar kayda değer derecede sağlıklı olduğu belirtildi. 2005’ de ölene kadar hasta olmadan ve temiz bir zihinle yaşadı. Vasiyetine istinaden ölmesiyle bedeni bilimin hizmetine sunularak kanı ve doku örnekleri bilim insanlarına vücudun yaşlanmadan nasıl etkilendiğini belirtti. New Scientist dergisindeki rapora göre insan ömrü kök hücrelerin yenilenme kapasitesiyle alakalı. Zamanla kök hücrelerin yenilenme kapasitesi düşüyor sonunda hücreler ölmeye başlıyor. İşte yaşlanmayla dokuların ve hücrelerin yenilenmesi yavaşlıyor ve ölüm gerçeği ortaya çıkıyor.
Andel-Schipper öldüğünde vücudunda en son kalan akyuvarların üçte ikisinden sadece hematopoietik iki kök hücre (normalde 1300 aktif kök hücre ort.) saflaştırıldı. Buda kadının kan kök hücrelerinden büyük kısmının bittiğini ve öldüğünü gösteriyor. Ayrıca Andel-Schipper’in beyaz kan hücrelerinin telomerlerinde hızlı bir yıpranma görülmüş. Telomerler kromozomlar için koruyucu başlıklar gibi, her hücre bölünmesinde mum gibi yanıyorlar. Ömür boyunca aktif kök hücrelerin sayıları azalıyor ve telomerler öldüklerinde kısalıyor. Kan kök hücrelerinin telomerleri beyindeki kök hücrelere göre 17 kat daha kısa. Bu noktaya ise kök hücre tükenmesi deniyor.
Gençlik Çeşmesi
Gerçekten bir gün ölümün nedenini anlayarak kontrol edebilecek miyiz ? Bazı bilim insanları doğumda alınan kök hücrelerin bir gün yaşlanacak vücutlara yeniden enjeksiyonuyla yenilenmesinin mümkün olduğunu düşünüyorlar. “Eğer gençken vücudumuzdan bir numune alıp, bunu yaşlandığımızda tekrar vücudumuza verdiğimizde , tekrar uzun telomerlere sahip olabiliriz. Buna rağmen bu sade kanda mümkün dokularda değil.,” diyor baş araştırmacı Henne Holstege. Aslında bu bilgi sayesinde bilim insanları teorik gençlik çeşmesini yaratmaktan ziyade, bunun neden bazı insanların erken Alzheimer’a yakalandığına dair çalışmalara ilişkin korelasyona ilişkin sonuçlar el de etmeyi planlıyor.
115 yaşında ölen Van Andel-Schipper’ın kanı aslında bize vücudun kansere karşı doğal savunma mekanizmasını anlamada önemli ipuçları verebilir. Dünyanın en yaşlı kadınının sağlıklı kan hücrelerinde 400 mutasyon tespit edildi. Araştırmacılar Van Andel-Schipper’ın kanında pek çok mutasyon gerçekleşmesine rağmen bu somatik mutasyonların tümüyle zararsız olduğunu tespit ettiler. Yanlış DNA replikasyonundan oluşan bu mutasyonlar, van Andel-Schipper’ın hücrelerini tehlikeli mutasyonlara karşı koruyan gelişmiş bir sistem gibi gözüküyor. “Eğer bir mutasyon oluşursa , burda bir seçim fırsatı ve bazı somatik mutasyonların kansere dönüşme olasılığı doğuyor. Fakat gördüğümüz kadarıyla bu somatik mutasyonlar normal, kan gibi kanserojen dokular yok. Artık sağlığın ne olduğu hakında düşünmeliyiz,” diyor Wellcome Trust Sanger Enstitüsü’nden Chris Tyler-Smith.
Sonuç olarak uzun yaşamanın sırrının kök hücrelerdeki telomer kısalmasının önüne geçmekten olduğu söylenebilir. Gelecekte belki de ortalama ömür 200 yaşa kadar çıkabilir ne diyelim :D
Araştırma Referansı :
- Holstege H, Pfeiffer W, Sie D, Hulsman M, Nicholas TJ, Lee CC, Ross T, Lin J, Miller MA, Ylstra B, Meijers-Heijboer H, Brugman MH, Staal FJT, Holstege G, Reinders MJT, Harkins TT, Levy S, Sistermans EA. Somatic mutations found in the healthy blood compartment of a 115-year-old woman demonstrate oligoclonal hematopoiesis. Genome Res, 2014 DOI: 10.1101/gr.162131.113
Kaynak :
http://www.sciencedaily.com/releases/2014/04/140423132608.htm
http://www.medicaldaily.com/blood-oldest-woman-world-reveals-secrets-longevity-suggests-we-can-live-longer-278614
Çok teşekkürler.
Umarım diğer yazılarda ilginizi çeker