Nature Human Behaviour dergisinde yayınlanan bir araştırmada, orta ve düşük gelirli ülkelerde fiziksel olarak cezalandırılan çocukların, zengin ülkelerdeki çocuklardakine benzer olumsuz etkileri olabileceği gösterildi. Dayağın olumsuz getirileri arasında kötü sağlık, okulda başarının düşmesi ve sosyal-duygusal gelişimde bozukluk gibi bir çok zararlı etkisi olabileceği belirtiliyor.
2006 yılında Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, çocuklar için fiziksel cezanın – tokatlama, sarsma ve şaplak atma gibi acı veren fiziksel güç eylemleri – yasaklanması çağrısında bulundu. Bugüne kadar dünya çapında 65 ülke bu uygulamayı tamamen ya da kısmen yasaklamıştır. Yasakların çoğu, BM’nin çağrısı ve daha zengin ülkelerde zararlı sonuçlar bulan araştırmalarla desteklenen yüksek gelirli ülkelerde (kişi başına en az 14.000 $ gayri safi milli gelire sahip) kurulmuştur.
NYU Steinhardt Kültür, Eğitim ve İnsani Gelişim Okulu’nda uygulamalı psikoloji profesörü ve baş yazar Jorge Cuartas, “Bazı akademisyenler fiziksel cezanın daha yaygın veya sosyal olarak normatif olduğu ülkelerde farklı etkileri olabileceğini öne sürdüler, bu bakış açısı kültürel normatiflik hipotezi olarak biliniyor” diyor.
“Bununla birlikte, düşük ve orta gelirli ülkelerden elde edilen verilerin eksikliği, çocukluk döneminde fiziksel cezanın evrensel ve bağlama özgü zararları arasındaki dengeyi tam olarak anlamayı zorlaştırmıştır.”
Araştırmacılar, 2002 ile 2024 yılları arasında yayınlanan fiziksel ceza ile ilgili 195 çalışmayı analiz etti.
Çalışmalar 92 düşük ve orta gelirli ülkede; ebeveyn-çocuk ilişkileri, ruhsal ve fiziksel sağlık, şiddet davranışı, şiddete yönelik tutumlar, madde kullanımı, bilişsel işlev, sosyal-duygusal beceriler, uyku, motor beceriler ve çocuk işçi olma olasılığı ile ilgili 19 sonucu kapsamaktadır.
Fiziksel cezanın 19 sonuçtan 16’sında olumsuz sonuçlarla önemli ölçüde ilişkili olduğunu bulmuşlardır: daha kötü ebeveyn-çocuk ilişkileri, şiddet mağduru olma, şiddet uygulama (yetişkinlikte yakın partner şiddeti dahil), şiddeti onaylama, fiziksel sağlık sorunları, ruh sağlığı sorunları, madde kullanımı, zayıf akademik sonuçlar, bozulmuş dil becerileri, bozulmuş yürütme işlevi, bozulmuş sosyal-duygusal beceriler, genel davranış sorunları, içselleştirici davranış sorunları (örn, depresyon ve içe kapanma), dışsallaştırıcı davranışlar (örn. saldırganlık ve yıkıcılık), erken çocuk gelişiminde bozukluk ve uyku kalitesi olarak sıralanabilir.
Bilişsel beceriler, motor beceriler ve çocuk işçiliği üzerinde herhangi bir etki bulunmamıştır.
Özellikle, çalışmada fiziksel ceza ile ilişkili hiçbir olumlu sonuç bulunmamıştır.
“Bu bulguların tutarlılığı ve gücü, fiziksel cezanın çocuklar ve ergenler için evrensel olarak zararlı olduğunu göstermektedir. İleriye dönük olarak, fiziksel cezanın küresel ölçekte önlenmesine yönelik etkili stratejilerin belirlenmesi ve çocukların sağlıklı gelişimlerini desteklemek üzere her türlü şiddetten korunmalarının sağlanması için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır” diyor Cuartas.
Ülkemizde de benzer etkilerin görüldüğü düşünülürse, dayağın çare olmadığı ve de çocukların ve ebeveynlerin daha iyi bir şekilde eğitilmesi gerektiğini görebilirsiniz.
Bu araştırma Austin’deki Texas Üniversitesi’nden Elizabeth T. Gershoff, Irvine’deki California Üniversitesi’nden Drew H. Bailey, Yale Üniversitesi’nden Maria Alejandra Gutiérrez ve Harvard Üniversitesi’nden Dana C. McCoy tarafından ortaklaşa yazılmıştır.
Bu araştırma Ulusal Eğitim Akademisi/Spencer Tez Bursu, Amerikan Psikoloji Vakfı, Çocuk Gelişimi Araştırma Derneği ve Eunice Kennedy Shriver Ulusal Çocuk Sağlığı ve İnsan Gelişimi Enstitüsü (P2CHD042849) tarafından desteklenmiştir.
Araştırma Referansı:
Jorge Cuartas, Elizabeth T. Gershoff, Drew H. Bailey, Maria Alejandra Gutiérrez, Dana C. McCoy. Physical punishment and lifelong outcomes in low‑ and middle‑income countries: a systematic review and multilevel meta-analysis. Nature Human Behaviour, 2025; DOI: 10.1038/s41562-025-02164-y
