Sosyal medyada yapılan reklamlar genelde yanıltıcı olabiliyor. Ashwagandha adı verilen geleneksel bitki ilacının sayısız faydası anlatıla anlatıla bitirilemiyor. Fakat bu eski Hindistan bitki ilacının akıl ve ruh sağlığına getirdiği yararları bir yana bağışıklık sistemini etkileyen çok ciddi yan etkileri de olabilir. Ayrıca bu bitkisel ilaçlar üzerinde yeterince çalışma yapılmadığından, ne gibi rahatsızlıklar doğuracağı da bilinmiyor.
Meghan Markle, Gwyneth Paltrow ve Jennifer Aniston gibi ünlülerin ashwagandha’yı sakinleştirici etkisi nedeniyle kullandıklarının reklamını yapıyorlar.
Ashwagandha Türkiye’de , Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından onaylı bir gıda takviyesi değildir. Bu nedenle, gıda takviyesi olarak satışı ve ithalatı yasaktır.
Ashwagandha, 2024 yılında TikTok’ta #ashwagandha’nın 670 milyondan fazla görüntülendiğini gösteren verilerle sosyal medyada trend oldu.
Bilimsel olarak Withania Somnifera olarak bilinen ashwagandha, sağlık ve zindeliğin beden, zihin ve ruh arasındaki dengeye bağlı olduğu inancına dayanan eski bir Hint şifa sistemi olan Ayurveda tıbbında binlerce yıldır kullanılan yaygın bir bitkidir.
Ayurveda, bitkisel ilaçlar, diyet değişiklikleri, fizik tedavi, meditasyon ve yoga gibi doğal tedavileri kullanarak sağlığa bütünsel bir yaklaşımı vurgular.
Peki, sosyal medyada konuşulanların ötesinde, bilim bu bitkinin faydaları hakkında ne diyor?
Ashwagandha kökü geleneksel tıpta bir adaptojen olarak kullanılmaktadır. Bu, insanların biyolojik, fiziksel veya kimyasal çeşitli stres türlerine karşı daha dirençli olmalarına yardımcı olabileceği anlamına gelir.
Ashwagandha için mevcut en güçlü kanıt stres ve kaygı giderici olmasıdır. Birkaç küçük çalışmayı inceleyen bir derleme, ashwagandha’nın insanlarda algılanan stres ve kaygı düzeylerini önemli ölçüde azaltabileceğini göstermiştir. Bu kısmen kortizol gibi stres hormonları üzerindeki düzenleyici etkisinden kaynaklanıyor olabilir.
Ashwagandha ayrıca uyku kalitesini artırma kabiliyetiyle de bilinir. Bilimsel adının “uyku getiren” anlamına gelen “somnifera” kısmı, etkilerine dair ipuçları vermektedir. Bazı denemeler, insanların daha hızlı uykuya dalmasına ve daha derin, daha dinlendirici bir uykunun keyfini çıkarmasına yardımcı olabileceğini ve böylece enerji seviyelerini artırabileceğini göstermektedir.
Bu, uykusuzluk çeken insanlar için faydalı olabilir. Ancak uyku tabletleri almaktan daha iyi olup olmadığını gösteren bir kanıt yoktur.
Olası faydaları
Son zamanlarda bu bitki başka faydalarla da ilişkilendirilmektedir. Sanskritçe “ashwagandha” kelimesi “at kokusu” anlamına gelir ve bir atın gücünü ve dayanıklılığını verme yeteneğini sembolize eder.
Sporcular ve fitness meraklıları ashwagandha’nın fiziksel performansı artırma yeteneğinden faydalanabilir. Bazı araştırmalar ashwagandha’nın egzersiz sırasında gücü, kas kütlesini ve oksijen kullanımını artırabileceğini göstermektedir.
Erkekler için, ashwagandha’nın bazı küçük çalışmalarda testosteron seviyelerini artırdığı ve sperm sayısını ve hareketliliğini artırarak doğurganlığı iyileştirdiği gösterilmiştir. Bu, vücudunuzun doğal olarak ürettiği bir seks hormonu olan dehidroepiandrosteron (DHEA) ile bağlantılı olabilir.
DHEA, testosteron gibi diğer hormonları yapmak için kullanılır. Bu, testosterona duyarlı prostat kanseri olan erkeklerin bu bitkiyi kullanmaktan kaçınması gerektiği anlamına gelir.
Ashwagandha, daha iyi hafıza ve odaklanma gibi gelişmiş bilişsel işlevlerle ilişkilendirilmiştir. Bazı bilişsel bozukluğu olan yaşlı insanları içeren küçük çalışmalar, ashwagandha’nın oksidatif stresi (vücuttaki hücrelere zarar verebilecek serbest radikaller adı verilen zararlı moleküller) ve hafıza ve düşünme süreçlerini olumsuz etkileyebilecek iltihabı azaltmaya yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
Ashwagandha’nın yorgunluk ve bilişsel işlev bozukluğu (düşünme, hatırlama ve karar verme gibi zihinsel görevlerde sorun yaşama) gibi uzun COVID semptomlarının tedavisinde etkili olup olamayacağını araştıran klinik çalışmalar da devam etmektedir, ancak henüz sağlam bir kanıt yoktur.
Ashwagandha, withanolidler de dahil olmak üzere fitokimyasallar açısından zengindir. Withanolidler steroidal laktonlardır – kimyasal yapılarında bir lakton halkası ile yapısal olarak steroidlere benzerler – hücrelerin kan dolaşımından glikozu emmesine yardımcı olduğu düşünülmektedir.
Bu, hem sağlıklı insanlarda hem de diyabet hastalarında kan şekerini düşürebilir, ancak daha büyük çalışmaların yapılması gerekmektedir. Hayvan çalışmalarında, withanolidler anti-enflamatuar aktivite göstermektedir.
Ciddi Yan Etkiler
Ashwagandha potansiyel sağlık yararları sunabilirken, aynı zamanda çok sayıda risk ve yan etkiye de sahiptir. Ashwagandha’nın uzun vadeli güvenliği iyi belgelenmemiştir. Çoğu çalışma, tipik olarak üç aya kadar olan kısa süreli kullanıma odaklanmıştır – ancak faydaların ortaya çıkması birkaç hafta veya ay sürebilir. En yaygın yan etkileri hafif mide rahatsızlıkları ve mide bulantısıdır.
Karaciğer hastalığı gibi önceden var olan bazı sağlık sorunları olan kişilerde kullanımı tavsiye edilmez. Nadiren de olsa, ashwagandha kullanımı ile ilişkili ciddi karaciğer yetmezliği de dahil olmak üzere karaciğer sorunları bildirilmiştir.
Ashwagandha bağışıklık sistemini uyararak multipl skleroz ve romatoid artrit gibi otoimmün rahatsızlıkları olan kişilerde potansiyel olarak alevlenmelere neden olabilir.
Ashwagandha’nın immünosupresanlar, sakinleştiriciler ve tiroid hormonu ilaçları gibi bazı ilaçlarla etkileşime girmesi de mümkündür. Araştırmalar, ashwagandha’nın özellikle tiroid hormon seviyelerini artırarak tiroid fonksiyonunu etkileyebileceğini göstermektedir. Ayrıca levotiroksin gibi tiroid ilaçları ile etkileşime girerek muhtemelen aşırı ilaç kullanımına yol açabilir.
Hamile ve emziren kadınların, özellikle yüksek dozlarda ashwagandha’dan kaçınmaları tavsiye edilir. Bitki düşüklerle bağlantılı olabilir ve çelişkili kanıtlar olmasına rağmen, temkinli olmak en iyisidir.
O halde Ashwagandha stres giderici, uykuya yardımcı ve hatta enerji artırıcı olarak umut vaat etmektedir. Artan ilgi ve çok sayıda anekdotsal kanıtla birlikte, sağlıklı yaşam meraklıları arasında favori haline gelmesi şaşırtıcı değildir.
Bununla birlikte, bilimsel araştırmalar hala devam etmektedir. Faydaları veya yan etkileri doğrulamak ve en güvenli, en etkili dozları belirlemek için daha kapsamlı klinik deneylere ihtiyaç vardır.
Ashwagandha’yı rutininize dahil etmeyi düşünüyorsanız, özellikle de uzun süreli kullanım için, önceden var olan sağlık sorunlarınız varsa veya başka ilaçlar kullanıyorsanız, önce doktorunuza danışın.
Kaynak: https://www.sciencealert.com/this-ancient-herb-is-trending-for-health-benefits-but-beware-the-risks
Bir Yorum