Kore’den bilim insanları, süper iletken Tokamak füzyon reaktöründen 20 saniye boyunca 100 milyon 0C derecenin üzerinde iyon sıcaklığına ulaşarak, rekor kırdı. Kore’ni yapay güneşi olarak da bilinen KSTAR(Kore Süperiletken Tokamak Gelişmiş Araştırması) , manyetik alan kullanarak ultra sıcak plazma üretiyor ve stabil hale getiriyor. Araştırmanın amacı nükleer füzyon enerjisi üreterek, sınırsız temiz enerjiye ulaşmak.
Bugüne kadar 100 milyon derecelik plazma,10 saniyeden fazla stabil tutulamamıştı. Çin ve diğer füzyon denemelerinde ulaşılan sıcaklıkların genelde 50 milyon C olduğunu düşünülürse, 100 milyon C’nin ne kadar yüksek bir sıcaklık olduğu düşünülebilir. Elde edilen bu başarı nükleer füzyon enerjisinin halen olasılık dahilinde olduğunu gösteriyor.
“Füzyon enerjisinin hayata geçebilmesi için 100 milyon derecelik plazmanın uzun süreli çalıştırılması gerekiyor,” diyor KSTAR araştırma merkezinden fizikçi Si-Woo Yoon.
“KSTAR’ın 20 saniye boyunca yüksek sıcaklıktaki plazmayı sağlamasındaki başarı, gelecekteki ticari nükleer füzyon reaktörleri için kritik uzun süreli yüksek performanslı plazma operasyonlarını güvenceye almadaki yarışta önemli bir dönüm noktasıdır. “
20 saniyelik sıçrayış için ITB’de (İç Aktarım Bariyeri) bir güncelleme yapıldı. Bu modlar halen bilim insanları tarafından tümüyle anlaşılmasa da, plazma hapsedilmesinin kontrolü ve nükleer füzyon reaksiyonların stabilitesine yardım etmesi amaçlanıyor.
KSTAR tokamak(simit) tarzı bir reaktör ve geçtiğimiz günlerde Çin’de aktif hale gelen reaktörle benzer şekilde çalışıyor. Tokamak reaktörlerinde atom çekirdeklerinin birleşmesi büyük miktarda enerji yaratıyor. (nükleer santrallerde tam tersi, fizyon yani atom çekirdeği parçalanması gerçekleşiyor.)
KSTAR gibi füzyon reaktörleri, hidrojen izotoplarını kullanarak iyonların ve elektronların ayrıldığı bir plazma yaratılır. Benzer füzyon reaksiyonları Güneş’te de gerçekleştiğinden füzyon reaktörleri için “yapay güneş” de deniyor.
KSTAR araştırmacıları 2025’de 100 milyon derecelik plazmayı 300 s boyunca stabil tutmayı amaçlıyor. Bütün bu çalışmaların amacı, reaktörün tükettiğinden daha fazla enerji üretmesini sağlamak. Çalışmaların gün geçtikçe iyiye gitmesi, teknolojiyi teşvik ederek gelecekteki füzyon reaktörlerine zemin hazırlıyor.
