Son yıllarda sağlıklı plastiklere doğru bir yönelim olduğundan, özellikle BPA içermeyen ürünler görmeye başladık. Tabi bunların fiyatları diğer plastik ürünlerine göre astronomik olabiliyor. BPA diğer ismiyle Bisfenol A içermeyen plastik ambalajların da zararlı olabileceği ortaya çıktı.
Genelde tek kullanımlık şişelerde bulunan BPA’nın vücutta bulunan östrojen gibi hormonları taklit edebileceği ortaya konmuştu. Yapılan çalışmalar BPA’nın östrojenle aynı reseptöre bağlandığını göstermişti.Östrojen hormonu normalde göğüs gelişimi, adet döngülerinin düzenlenmesi ve hamilelik düzenleyici olarak biliniyor. BPA’ya maruz kalan hayvanlarda üreme sistemlerinde problemler görülse de insanlarda maruziyet dozu halen belli değildi.
Kamu baskısından dolayı bazı ülkelerde yasaklandı ve BPA’nın yerine alternatif maddeler kullanılmaya başlandı. BPA yerine en yaygın kullanılan maddelerden biri de BHPF yani floren-9-bisfenoldür.
Çin Pekin Üniversitesi’nden Jianying Hu ve ekibi BHPF’ninde vücutta östrojen reseptörlerine bağlandığını keşfetti. BPA’nın aksine BHPF reseptörleri stimüle etmek yerine onları bloke ediyor. Dişi fareler üzerinde yapılan BHPF maruziyet testlerinde hayvanların daha küçük rahim ve yavrulara ve hatta bazı durumlarda düşüklere neden olduğunu ortaya koydu.
Eğer BHPF insanlarda da aynı reseptöre bağlanıyorsa, kısırlığa neden olma olasılığı var. “Bu gerçekten oldukça korku verici,” diyor Missouri Üniversitesi’nden Frederick vom Saal
Kanda Tespit Edildi
Normalde yiyecek veya içecek şişelerinde BPA-free( BPA içermez) yazsa da gerçekte hangi tür plastikten yapıldıkları yazmaz.. İşte bu nedenle Hu ve ekibi BPA-free ibaresi olan çeşitli şişelerin sıcak suda BHPF salımlayıp ,salımlamadığını araştırdı. Sıcaklık artışının bu maddelerin çözünmesini arttırabileceği öngörüldü.
Test edilen 52 şişeden 23’ünün BHPF saldığını ve test edilen üç biberonun da maddeyi saldığını gördüler.
Ayrıca düzenli olarak plastik şişelerden su içen 100 üniversite öğrencisinin kanındaki BHPF düzeyini ölçtü. 7 kişinin kanında düşük seviyede BHPF tespit edildi.
Yine de bileşiğin içme suyundan mı geldiği bilinmiyor, çünkü çevrede de BHPF içeren çok madde var. Vom Saal, BHPF seviyesi oldukça düşük olsa da teorik açıdan düşük miktarların bile hormonal sistemi bozmasının muhtemel olabileceğini belirtiyor.
Vom Saal olabildiğince az plastik kullanılmasını ve plastik kapların mikrodalga veya bulaşık makinesine konulmasından kaçınılması gerektiğini belirtiyor. Çünkü ısıyla bozunum sürecine dahil oluyorlar.
Ayrıca 2015’de yayınlanan bir diğer araştırmada BPA alternatifi bisfenol S’in de hayvan embriyolarında anormal büyümeye yol açtığı gösterilmiştir. Hatta maddenin erkek çocuklarda daha fazla otizm bulunmasıyla alakalı olabileceği de belirtiliyor. (https://www.washingtonpost.com/national/health-science/bpa-alternative-disrupts-normal-brain-cell-growth-is-tied-to-hyperactivity-study-says/2015/01/12/a9ecc37e-9a7e-11e4-a7ee-526210d665b4_story.html)
Araştırma Referansı: Nature Communications, DOI: 10.1038/ncomms14585
