Antibiyotiklerin keşfedilmesiyle tıp dünyası güç kazandı. Daha önce tedavisi mümkün olmayan hastalıklar bu sayede tedavi edildi ve çok miktarda insanın hayatı kurtuldu. Ama günümüzde antibiyotiklerin gücü direnç nedeniyle risk altında.
Antibiyotik direnci aslında acilen çözüm bulunması gereken bir toplumsal sağlık problemi. Bu konuyla ilgili Sabancı Üniversitesi’nden Yrd. Doç. Dr. Erdal Toprak ve Harvard Tıp Fakültesi’nden Prof. Roy Kishony direnci durdurmak için bir çalışma yürütüyorlar. Bu amaçla ‘morbidostat’ dedikleri kendi icat ettikleri cihazla bakterilerin direnç kazanma süreçlerini ve mekanizmalarını ortaya koyabilecekler. ‘Morbidostat’ denen cihaz sayesinde antibiyotiklerin hangi konsantrasyondan sonra işe yaramadığı ve bakterilerin direnç kazandığı ve ilaç direncini meydana getiren genin saptanması mümkün oldu. Çalışmaları sayesinde bakterinin genetiğindeki gerçek zamanlı değişimlerin belirlenmesi, gelecekte bakteri genetiğindeki değişimlere yönelik bakteri öldürücü antibiyotiklerin yapılmasına olanak sağlıyor. Bilim adamları çalışmalarını 2-6. Şubat.2013’te Filedelfiya 57.Yıllık Biyofizik Buluşması’nda sunacaklar.
Bu ekibin morbidostat kullanarak yaptıkları deneylerde ilaç direnci olmayan Escherichia coli bakterilerinin yalnızca üç haftalık bir zaman sonunda yüzlerce kat daha dirençli hale geldikleri gözlemlenmiş. Ayrıca, tüm genom sekanslamasıyla direnç kazanan bakterilerin geçirdikleri mutasyonlar ve bu mutasyonların ortaya çıkış sıraları tespit edilmiş. Bu çalışmalarda bakterilerin sadece 3-4 nükleotid değişimiyle çok dirençli hale gelebildiklerinin yanında bu mutasyonları ancak belli bir sıra ile edinmelerinin mümkün olduğu anlaşılmıştır. Dirençli hale gelebilmek için bakterilerin belli bir mutasyon sırasını takip etmeleri gerektiğinin bulunması antibiyotik direnciyle toplumsal mücadelede izlenmesi gereken stratejiler hakkında ipuçları sunmuş.
Türk bilim adamı Yrd. Doç. Dr Erdal Toprak ve Harvard’ lı meslektaşının icat ettiği cihaz sayesinde bakteriyel hastalıkların tedavisindeki engeller aşılabilecek.
Kaynaklar : http://www.sciencedaily.com/releases/2013/02/130201095949.htm
http://gazetesu.sabanciuniv.edu/tr/erdal-toprak-morbidostat-sabanci-universitesi-2012
