İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi 2013 Nobel Fizik ödülünü François Englert ve Peter W. Higgs’e vermeye karar verdi. CERN’ de LHC ( Büyük Hadron Çarpıştırıcı)’ da yapılan deneyler sonucunda maddenin nasıl kütle kazandığına dair teorik keşiflerinden dolayı bu iki bilim adamı Nobel Fizik ödülüne layık görüldü. LHC’ deki Atlas ve CMS dedektörlerinden atom altı parçacıklara ilişkin yapılan ölçümler ışığında teorilerin doğruluğu araştırıldı.
François Englert ve Peter W. Higgs’e ortaklaşa verilen Nobel Fizik Ödülü parçacıkların nasıl kütle kazandığını gösteren teoriye verildi. 1964’ de yayınlanan teori Englert ve rahmetli meslektaşı Robert Brout tarafından bağımsız olarak yayınlanmıştı. 2012’ de CERN laboratuvarlarında Higgs parçacığının keşfinin onaylanmasıyla teori sağlamlaştırılmış oldu.
Ödüle layık görülen teori parçacık fiziğindeki Standart Model ‘in en can alıcı kısmını oluşturuyor. Standart modele göre, en ufak canlıdan yıldızlara, yıldızlardan galaksilere kadar her şey sadece parçacıklarından oluşuyor. Bu parçacıklar ise kuvvet taşıyıcıları tarafından yönlendirilerek, her şeyin olduğu gibi işlemesini sağlıyor.
Standart Model aslında tümüyle özel bir tür parçacığın olması esasına dayanıyor. İşte bu parçacık Higgs Parçacığı. Parçacık görünmez bir alandan türeyerek uzayı dolduruyor. Evren her ne kadar boş gibi gözükse de bu alan uzayda mevcut. Bu alan olmadan parçacıklar alanla etkileşime giremeyeceğinden kütle kazanamaz. Yani biz olmayız. İşte bu teori Englert ve Higgs’ in proseslerinde tanımlanıyor.
4 Temmuz 2012’ de CERN parçacık fiziği laboratuvarlarında Higgs parçacığının keşfiyle teori doğrulanmış oldu. CERN’ de bulunan Büyük Hadron Çarpıştırıcı(Large Hadron Collider-LHC) dünyanın en büyük ve en kompleks makinası. Her iki araştırma grubunda 3000 civarı bilim adamından oluşan araştırma grupları ATLAS ve CMS milyarlarca parçacık çarpışmasından Higgs parçacığını ayıklamayı başardı.
Higgs parçacığının keşfedilmesi gerçekten büyük bir aşama olsa da Standart Model bulmacasında son parça değil. Bunun nedenlerinden biri, Standart Model’ in belirli parçacıkları ve nötrinoları esasen kütlesiz davranması. Fakat son araştırmalar bu parçacıkların gerçekten kütlesi olduğunu gösterdi. Diğer açıdan model sadece görünebilir maddeyi tanımladığından sadece evrenin beşte birine denk geliyor. CERN’ de bilim adamlarının en büyük hedeflerinden biri gizemli karanlık madde gibi bilinmeyen parçacıkların tespiti.
François Englert, Belçika vatandaşı,1932 Etterbeek doğumlu. Libre de Bruxelles(Brüksel) Üniversitesi’ nden Profesör.
http://www.ulb.ac.be/sciences/physth/people_FEnglert.html
Peter W. Higgs, İngiliz vatandaşı, 1929 Newcastle doğumlu, Edinburgh Ünivesitesi’ nde Profesör UK.http://www.ph.ed.ac.uk/higgs/
Ödül: 8 milyon İsveç Frangı iki aday arasında bölüştürüldü. Yaklaşık 2,4 milyon TL.
Kaynak : http://www.sciencedaily.com/releases/2013/10/131008075834.htm
