1953’te Cambridge Üniversitesi’ nden Watson ve Crick tarafından keşfedilen çifte sarmallı DNA yapısı sayesinde, hepimizin bugün bildiği DNA yapısından haberdar olmuştuk. Bugün ise yine Cambridge Üniversitesi’ nden araştırmacılar dörtlü sarmal DNA “quadruple helix’ yapılarının insan genomunda bulunabileceğini kanıtladılar. Guanin bakımından bol olan bu DNA’ lar guaninden( DNA nükleotitlerinden biri) dolayı G” olarak kısaltılıyor. Bu nedenle bu DNA’ ya G-DNA deniyor.
10 yıldan beri süren araştırmada elde edilen bulgular , hipotez olarak yaşayan insan hücrelerinde bu yapıların bulunabileceğini gösteriyordu. Sanal ortamdaki sentetik modellemeler ve sonunda insan kanser hücrelerinde floresan biyo işaretleyiciler sayesinde dörtlü sarmal gözlenebildi.
Kontrolsüz Hücre Bölünmesi Engellenebilir Mi?
20 Ocak’ ta basılan Nature Chemistry dergisinde yayınlanan araştırma DNA replikasyonu ve dört sarmallı quadrupleksler konsantrasyonlar arasında bağlantıyı gözler önüne seriyor. Bu hücre bölünmesi açısından büyük önem arz ediyor.
Böylece dörtlü sarmallar sentetik modellerle hapsedilerek, DNA replikasyonu ve dolayısıyla kontrolsüz hücre bölünmesinin engellenebileceği öngörülüyor.
Kanser genelde onkogenlerin mutasyonu üzerinden ilerleyerek DNA replikasyonunu arttırıyor. Bu da kontrolsüz hücre bölünmesine neden oluyor. DNA replikasyonu artınca , onkogenler dört halkalı yapıları arttırıyor. Yani bu dört sarmallı yapılar hapsedilip, stabilize edilebilirse kanser hücresi dönüşümü durdurulabilir.
Peki bu DNA sarmalları bir fonksiyonu yerine getirmek için evrildiyse, dörtlü sarmalları durdurmak belki de iyi yönde gelişmeyi de engelleyebilir mi? İşte bu felsefi bir soru .
Araştırma inhibitör kullanıldığında DNA replikasyonunun durduğunu ve dörtlü sarmal seviyelerinin düştüğünü gösteriyor. Bu da DNA’ nın dinamik olduğunu, yapıların devamlı oluştuğunu veya oluşmadığını gösteriyor.
Ayrıca araştırmacılar çok aktif genlerin yüksek seviyede G-DNA ile daha dışarıya dönük olduğunu gösterdi. Bu veri ise belirli kanser genlerinin bazı küçük moleküller tasarlayarak, spesifik DNA dizilimlerine bağlandığını gösteriyor.
Pek çok kanser tedavisi DNA’ ya saldırsa da burada belli bir kural yok. Bu nedenle bazen bu tedaviler kanserin yayılmasına neden olabilir. Dörtlü sarmal DNA sayesinde yeni yöntemler geliştirilerek, seçili kanser hücrelerini yok ederek, kontrolsüz hücre bölünmesini inhibe etmek mümkün olabilir.
Çifte sarmallı DNA’ yı keşfeden Watson ve Crick’ in oldukça eğlenceli ve zeki tipler olduğu biliniyor. :D
Kaynak : http://www.sciencedaily.com/releases/2013/01/130120150033.htm
Araştırma Referansı :
Giulia Biffi, David Tannahill, John McCafferty, Shankar Balasubramanian. Quantitative visualization of DNA G-quadruplex structures in human cells. Nature Chemistry, 2013; DOI: 10.1038/nchem.1548
Bir Yorum