Mısır Mumyaları Nasıl Kokardı? Bilim İnsanları Araştırdı

Araştırmacı Emma Paolin, bir gaz kromatografı-kütle spektrometresinin koku alma portundan bir örneği kokluyor Credit: Cecilia Bembibre

Belki de çok tuhaf gelecek ama eski Mısır mumyalarının nasıl koktuğunu inceleyen bir araştırma yayınlandı. ACS’de yayınlanan araştırmada bilim insanları; mumya kokusunun odunsu, baharatlı ve hatta şekerimsi bir notaya sahip olduğunu tanımladı.

University College London (UCL) ve Ljubljana Üniversitesi’ndeki bilim insanları tarafından yürütülen yeni çalışmada, dokuz mumyanın etrafındaki hava örnekleri GC-MS ile analiz edildi. Araştırmacılar mumyaların kokusunu analiz etmek için lahitleri açıp koklamak yerine özel bir koku aparatına sahip GC-MS (Gaz kromatografisi-kütle dedektörü) kullandı. Mumyaları çevreleyen ortam havası incelenerek, kokular özel bir aparatla sanki şarap tadımı gibi koklanarak incelendi.

Mumyalar nasıl kokuyordu? Cite This:J. Am. Chem. Soc. 2025, XXXX, XXX, XXX-XXX

Ekip, vakaların %78’inde örnekleri odunsu bir kokuya sahip olarak tanımlarken, %67’si baharatlı ve %56’sı tatlı kokuyordu. “Tütsü benzeri” ve ‘bayat veya ekşimiş’ kokuların oranı %33 iken, çiçeksi, bitkisel, narenciye benzeri, dumanlı ve tozlu gibi diğer koku profilleri de daha az sıklıkta gözlenmiştir.

Şekil 1. (A) Kahire’deki Mısır Müzesi’nin teşhir alanında mumyalanmış bir gövdenin bulunduğu tabut (M7). (B) Tabutun içindeki boşluğun SPME fiberiyle pasif örneklemesi. (C) Tabutun içindeki boşluğun aktif örneklemesi sorbent tüpler kullanılarak gerçekleştirildi. Credit: https://pubs.acs.org/doi/10.1021/jacs.4c15769

Koku, bir eserin tarihi hakkında fark edebileceğimizden daha fazla bilgi sağlayabilen ve genellikle göz ardı edilen bir duyudur.

Ekip bu kokuların dört ana kaynağını belirledi: mumyalama işlemi sırasında kullanılan orijinal malzemeler; daha sonra eserin korunması için kullanılan bitki yağları; hasarı önlemek için kullanılan sentetik pestisitler ve malzeme ve dokuyu parçalayan mikropların yan ürünleri.

Hangi kokuların en güçlü olduğunu belirlemek, belirli bir mumyanın hangi işlemlerden geçtiğini, sonraki yüzyıllarda hangi koruma çabalarının denendiğini ortaya çıkarabilir ve zararlı mikropların varlığını tespit edebilir.

“Kahire’deki Mısır Müzesi’nin müdürü Ali Abdelhalim, “Eski Mısırlılar için mumyalama, ölen kişinin yağlar, balmumları ve merhemler kullanılarak ayrıntılı bir şekilde mumyalanması ritüeli aracılığıyla bedenini ve ruhunu öbür dünya için korumayı amaçlayan önemli bir cenaze uygulamasıydı. Bu uygulama zaman içinde gelişti ve kullanılan farklı teknik ve malzemelerin belirlenmesi, mumyalanan kişinin dönemi, konumu ve sosyoekonomik durumu hakkında fikir veriyor,” diyor.

Bu çalışma aynı zamanda, yeniden yaratılan “koku manzaralarının” sizi mumyalama sürecinin içine çeken yeni nesil interaktif bir müze deneyimine olanak sunabilir.