ABD Ohio Eyalet Üniversitesi’nden bilim adamları, laboratuvar ortamında neredeyse 5 haftalık fetüs beynine eşdeğer bir insan beyni büyütmeyi başardı. Yetişkin insan deri hücrelerinden üretilen “Beyin organoidi” adı verilen oluşum, laboratuvarda bugüne kadar yaratılmış en gelişmiş beyin modeli oluyor.
Biyokimya ve farmakoloji profesörü Rene Anand ve Sudan Mckay tarafından 4 yıllık araştırma sonucunda laboratuvarda geliştirilen, bu fetal beyin modeli sayesinde kemirgen araştırmalarına daha iyi bir alternatif geliştirilmesi hedefleniyor.
Burada amaç bilim insanlarına sadece etik açıdan daha iyi bir araştırma modeli geliştirmek değil, hem fetal doku araştırmalarında endişeleri ortadan kaldırmak. Özellikle geçtiğimiz haftalarda kürtaj kliniklerinde ortaya çıkan yasa dışı organ eldesi iddialarına ilişkin tartışmalar yüzünden son günlerde gündemi kurcalayan bir mesele.
Organoid’de yetişkin cilt hücreleri alınarak pluripotent kök hücrelerle tavlanıyor . Pluripotent herhangi bir hücreye dönüşebilen ilkel kök hücrelerdir. Araştırmacılar bu özel dokuları kullanarak, in utero ortamında tüm bir organ yaratabiliyor.
Anand’ın metodu sayesinde, 5 haftalık fetüs beynindeki genlerin % 99’unu içeren, kalem silgisi büyüklüğünde fetüs beyni üretildi.
“Eğer 16-20 hafta süre versek, genlerde sadece % 1’lik kayıpla beyni tamamlayabilirdik,”diyor Anand.
Daha önce üretilen beyin modellerinde çok daha gelişmiş olan bu modelde, spinal kord, çoklu hücre tipleri, sinyalizyon ağı,retina mevcut olsa da, vasküler sistemden yoksunluk, büyüme potansiyelini sınırlıyor. Buna rağmen modelde aksonlar,dendritler,astrositler,oligodendritler ve mikroglia mevcut ve kimyasal sinyalleri aynı doğal bir beyin gibi iletebiliyor.
Bu sayede etik nedenlerle yapılamayan deneylere modeller sağlanabilir.
Otizm,Alzheimer ve Parkinson hastalığı gibi merkezi sinir sistem hastalıklarında beyin organoid modelleri kullanılabilir. Ayrıca ekip DARPA’nın Mikrofizyolojik Sistemlere organoid sağlamayı hedefliyor.
https://news.osu.edu/news/2015/08/18/human-brain-model/
