Astronomide çıkışı olmayan bir konudur kara delikler. Kara deliklerin olduğu yerde çekim etkisi o kadar büyük ki; ışık bile bu çekimden kurtulamıyor. Kara delikler bizim güneşimizden milyarlarca kat daha büyük olup, galaksilerin merkezinde yer aldıkları düşünülüyor. Bu tipte kara delikler oldukça güçlü olup, çekim etkileri komşu galaksilere kadar dalgalanabiliyor.
MIT(Massachusetts Institute of Technology – Massachusetts Teknoloji Enstitüsü ) Hasstack Gözlemevi’ nin başkanlık ettiği uluslararası bilim adamlarından oluşan ekip, uzak bir galaksinin merkezinde yer alan bir kara deliğin çapını ilk kez ölçtü. Bunu ise kara deliğin karşı konulmaz çekim gücüne en yakın uzaklıkta yaptı.
Bilim adamları Hawaii, Arizona ve California bölgesinde bulunan radyo çanaklarını birleştirerek, EHT(Event Horizon Telescope- Olay Ufku Teleskopu) adını verdikleri teleskopu yaptılar. Bu teleskop görünür bölgede Hubble Uzay Teleskopu’ na göre 2000 kat daha hassas . Radyo teleskopu M87 ‘ ye yönlendirilip, Samanyolu’ ndan 50 milyon ışık yılı uzağa kadar gözlem sağlıyor. M87’ deki bulunan kara delik bizim güneşimize göre 6 milyar kat daha büyük. Bu bilgiyi kullanarak kara deliklerin sınırı olarak bilinen bölgede (olay ufku ) ve bu bölgede artan madde parlaklığı ölçüldü.
Farklı çanaklardan alınan bilgiler bir araya getirilerek sanal bir teleskop yaratıldı ve teleskop çanakların arasındaki boşlukların birleştirilmiş hali kadar büyük bir alanda çalışıyor. Bu teknikle çok uzay galaksilerin detayları bile anlaşılabiliyor.
Doleeman ve ekipi bu tekniği kullanarak, katılım(accretion ) diskinin en iç yörüngesine giderek, kara deliğin 5.5 katı büyüklükteki olay ufku ölçüldü.
“ Cisimler bir kez olay ufkuna girdiğinde direk içine çekilerek, sonsuza kadar yokoluyor. Bu bölge evrenimizin bir çıkış kapısı ve bir çıktınız mı geri dönemezsiniz” diyor MIT Haystack Gözlemevi’ müdür yardımcısı Shep Doeleman.
Araştırma Science jurnalinde yayınlandı.
Süper büyük (süpermasif) kara delikler Albert Einstein’ ın çekim teorisinde tahmin edilen en aşırı objeler. Kara deliklerde çekim tümüyle kontrol dışına çıkarak, inanılmaz devasa bir kütlenin oldukça küçük bir alana girmesine neden oluyor. Kara deliklerin sınırlarının çevrelerinde çekim o kadar güçlü ki, her şeyi içine çekiyor. Bu çekimin sonucunda, kara deliklerin görüşüne giren kara delik tarafından ezilerek sıkışıyor. Bunun sonucundan kozmik bir trafik karmaşası yaşanarak , toz ve gaz bulutlarının birleşiminden bir katılım diski oluşturuyor. Bu madde diski kara deliğin yörüngesinde neredeyse ışık hızında dönerek, kara deliğin süper sıcaklıkta istikrarlı bir şekilde besliyor. Ayrıca bu disk kara deliği yörüngedeki diskle aynı yönde çevirebiliyor.
Einstein’ ın teorisi düşük çekimli sistemler olan dünya ve güneş sistemi gibi sistemlerde işe yarıyor fakat kara deliklerin sınırlarında belki işe yaramayabilir. Bu da teorinin çökmesine neden olabilir. Bugüne kadar kara delikleri gözlemleyecek kadar güçlü bir teleskop yoktu. Yeni oluşturulan teleskop ise kara delikleri daha detaylı incelememizi sağlayarak, genel göreliliğin(rölativite) olabilirliğini sınayarak, evrenin bu esrarengiz olayını anlamamızı sağlayabilir.
Kaynak : http://www.sciencedaily.com/releases/2012/09/120927144526.htm
Jurnal Referans:
- Sheperd S. Doeleman, Vincent L. Fish, David E. Schenck, Christopher Beaudoin, Ray Blundell, Geoffrey C. Bower, Avery E. Broderick, Richard Chamberlin, Robert Freund, Per Friberg, Mark A. Gurwell, Paul T. P. Ho, Mareki Honma, Makoto Inoue, Thomas P. Krichbaum, James Lamb, Abraham Loeb, Colin Lonsdale, Daniel P. Marrone, James M. Moran, Tomoaki Oyama, Richard Plambeck, Rurik A. Primiani, Alan E. E. Rogers, Daniel L. Smythe, Jason SooHoo, Peter Strittmatter, Remo P. J. Tilanus, Michael Titus, Jonathan Weintroub, Melvyn Wright, Ken H. Young, and Lucy Ziurys. Jet-Launching Structure Resolved Near the Supermassive Black Hole in M87. Science, 2012; DOI: 10.1126/science.1224768
