2016’da Science dergisinde yayınlanan türünün ilk örneği olan araştırmada , ilk hamileliklerde annenin beyin yapısının önemli ölçüde değiştiği ortaya kondu. Özellikle beyindeki gri madde maddenin sosyal sinyalleri işleme ve tepki verme konusunda azaldığı gözlendi. Bu şu anlama geliyor yeni annelerin beyinlerindeki nöronlar, bebeklerinin ihtiyaçlarını anlayarak tepki verme konusunda daha verimli olacak şekilde yeniden şekilleniyor. Değişiklikler, bir annenin bebeğine bağlanmasına yönelik standart testlerle ilişkilidir. Ayrıca bir kadının doğal yollardan gebe kalması ya da tüp bebekle hamile kalması fark etmeden oluşuyor.
“Kesinlikle şunu altını çizmemiz gerekiyor hamilelik beyninizin azalmasına neden olur anlamına gelmiyor. Gri maddede hacim kaybı yararlı bir olgunlaşma veya özelleşme prosesini temsil edebilir,” diyor Leiden Üniversitesi’nden Elseline Hoekzema.
Hamilelikle özellikle hormonlar nedeniyle fizyolojik ve fiziksel değişimler gerçekleşiyor. Kan hacmi, hormon seviyeleri, besinlerin emilimi ve diğer fizyolojik yetenekler önemli ölçüde artar.Ayrıca hamilelerde oluşan unutkanlık ve konsantrasyon bozukluğu pek de sağlıklı değildir.
Hoekzema ve meslektaşları bunu değiştirmek için yola çıktı. Barselona Özerk Üniversitesi’ne bağlı olarak İspanya’da çalışarak, daha önce hiç çocuğu olmayan 25 kadının beyinlerini hem hamile kalmadan önce, hem de doğumdan sonraki 3 haftadan birkaç aya kadar incelemek için MRI (emar) taraması kullandılar. Ekip aynı aralıklarla ilk kez baba olacak 19 kişiyi, daha önce çocuğu olmayan 17 erkeği ve çalışma sırasında hamile kalmayan çocuğu olmayan 20 kadını da taradı. Ardından, gri madde hacmindeki değişiklikleri ölçmek için bilgisayar tabanlı analizler kullandılar.
Ekibin Nature Neuroscience’da yazdığı makeleye göre sadece yeni annelerde çok belirgin gri madde kayıpları gözlendi . Değişiklikler öncelikle beynin, başkalarının arzularını ve niyetlerini yüzlerinden ve hareketlerinden okumak gibi sosyal görevlerle ilgili alanlarında meydana geldi. Hafıza ile ilişkili bir bölge olan hipokampus da hacim kaybetti. Dahası ekip, annelerin bebeğine bağlanma derecesini ölçen standart bir testteki puanlarının, hamilelik sırasında gri madde hacmindeki değişikliklere bağlı olarak önemli ölçüde tahmin edilebileceğini buldu.
Ayrıca bilim insanları, annelerin kendi bebeklerine ve diğer bebek fotolarına bakarken annelerin beynini MRI taramalarıyla gerçek zamanlı olarak inceledi. Hamilelik sırasında gri maddeyi kaybeden beyin bölgelerinin birçoğu, diğer bebeklerin fotoğraflarının aksine annelerin kendi bebeklerine en güçlü sinirsel aktiviteyle tepki verdi.
İki yıl sonra, tekrar hamile kalmayan bu 25 anneden 11’i MRI taramaları için geri döndü. Taramalar, hacmin çoğunun geri yüklendiği hipokampus dışında gri madde kaybının devam ettiğini gösterdi. Değişiklikler o kadar tutarlıydı ki, bir bilgisayar algoritması, bir kadının MRI taramasından hamile olup olmadığını %100 doğrulukla tahmin edebiliyordu.
Çalışmada yer almayan bilim insanları da hamile insan beynindeki yaygın anatomik değişiklikleri ilk kez gösterenin bu çalışma olduğunu, ayrıca değişikliklerin en az 2 yıl kadar sürdüğünü göstererek araştırmanın ileri taşındığını belirtiyor. Kanada, Hamilton’daki McMaster Üniversitesi’nde evrimsel bir psikolog olan Mel Rutherford, “Bu, ebeveynlikte, yaşamın ilerleyen dönemlerinde karar verme ve davranış üzerinde etkileri olabilecek değişikliklere neden olma olasılığına kapı açıyor” diyor.
Evlat edinen ebeveynlerde ve evlatlık vermek için çocuklarını bırakan annelerde benzer çalışmaları görmek istediğini ekliyor. Bu, mevcut çalışmadan elde edilen, değişikliklerin, örneğin, tüm ebeveynlerin bir bebeğin hayatının erken dönemlerinde yaşadığı stres ve uyku yoksunluğundan değil, yalnızca hamileliğin fiziksel gerçeğinden kaynaklandığına dair kanıtları güçlendirebilir. Mevcut çalışmada, yeni babaların beyinleri bu streslere rağmen değişmedi
Bilim insanları bu gri madde kayıplarının annelik açısından önemli bir avantaj sağladığını düşünüyor.
Araştırma Referansı:
doi: 10.1126/science.aal0532
Bir Yorum