Bilim insanlarına göre güneş 10 milyar yıl içinde ölecek, fakat sonrasında ne olacağı bugüne kadar pek bilinmiyordu. Astronomlardan oluşan uluslar arası bir ekip, Manchester Üniversitesi’nden Prof. Albert Zijlstra eşliğinde güneşin öldükten sonra dev bir parlak bir halkaya dönüşerek yıldızlararası toz ve bulutuna yani gezegensi nebulaya(bulutsu) dönüşeceğini tahmin ediyor.
Tüm yıldızların % 90’ı kırmızı cüceden, beyaz cüceye bozunurken gezegensi nebulaya dönüyor. Bilim insanları yıllardır güneşimizin aynı kaderi paylaşıp, paylaşmayacağını düşünüyorlardı; çünkü güneşin gezegensel nebula yaratamak için çok düşük kütlesi olduğu düşünülüyordu.
İşte bir ekip yeni bir yıldız modeli geliştirerek, yıldızların yaşam döngüsünü tahmin edecek bir veri modeli üretti. Bu model farklı kütle ve yaşlardaki yıldızların parlaklığı tahmin ediyor.
Araştırma Nature Astronomy dergisinde 7 Mayıs’ta yayınlandı. Prof Zijslra araştırmayı şöyle açıklıyor: “Bir yıldız öldüğünde uzaya gaz ve toz kütlesi boşaltır ve buna zarf denir. Bu zarf yıldızın kütlesinin yarısı kadar olabilir. Bu esnada yıldızın çekirdeği açığa çıkar, böylece yıldızın yakıtı biter ve sonunda ölür.
“Bu sıcak çekirdekten boşalan ışık 10,000 yıla yakın parlar ki,bu astronomi için kısa bir süredir. İşte bu sayede gezegensel nebula görünür olur. Bu parlaklık milyonlarca ışık yılı uzaktan bile görülebilir ki, normalde yıldızın kendi bu mesafeden görülmeyecek kadar soluktur,” diyor Prof Zijslra
Ayrıca bu model sayesinde çeyrek yüzyıldır çözülmeyen bir problem de çözülüyor.
Astronomlar 25 yıl öncesinde diğer bir galaksideki gezegensel nebulaya bakıldığında, en parlakların hep aynı parlaklığa sahip olduğunu keşfetmişti. Araştırmacılar en parlak gezegensel nebulaların görünümünden galaksiye ne kadar uzaklıkta olduğunu keşfetmenin muhtemel olduğunu buldular. Teorik olarak, bu yöntem her tür galakside işe yaramalı.
Eğer bu veri doğru olsaydı, bilimsel modeller tersini iddia etmekteydi. Ayrıca Prof Zijlstra ekliyor: “Eski, düşük kütleli yıldızlar, genç ve daha büyük yıldızlara göre daha soluk ışık yaymalılar. İşte 25 yıllık çelişki bundan kaynaklanıyor.Elde edilen veriler ise düşük kütleli yıldızlardan(güneş gibi) daha parlak gezegensel nebulalar elde edilebilir. Eski modeller ise bunun mümkün olmadığını ve güneşten iki kat daha az yıldızların gezegensel nebulalarının soluk olacağını belirtiyordu.”
Fakat yeni modeller zarf boşalımı sonrasında yıldızların eski modellerden 3 kat daha hızlı ısındığını gösteriyor. İşte güneş gibi küçük kütleli yıldızlar parlak gezegensel nebula oluşturabilir. Yeni modelde güneş gibi düşük kütleli yıldızlar soluk ama görülebilir gezegensel nebulalar oluşturabiliyor.
Elde edilen sonuçlar ışığında güneşin 1.1kat daha az kütlesine sahip yıldızlar soluk gezegensel nebula oluştururken, 3 katı ve daha büyük yıldızlar parlak gezegensel nebula oluşturabiliyor.
Böylece 25 yıldır çözülemeyen problem çözülürken, güneşin ölümüyle neye dönüşeceği de keşfedildi.
Kaynak: https://phys.org/news/2018-05-sun-dies.html#jCp
Bir Yorum