Desibel, halihazırda ses seviyelerinin veya fiziksel iki değerin (gürültü, sinyal, voltaj, elektromanyetik dalga vb.) tanımlanmasında kullanılan logaritmik ölçü birimine denir. Bu ölçü birimi her ne kadar Alexander Graham Bell ismine atfedilirse de ‘Bel’ ismine hesaplamalarda çok karşılaşılmaz. Onun yerine daha çok ‘Desi-bel’ kullanılır. ‘bel’ isminin başına getirilen ‘desi’ adından da anlaşılacağı üzere sonucu 10 tabanlı yapmaktadır. Bunun asıl nedeninin kesin olarak bilinmemesiyle beraber sonucun küsüratlardan kurtarılması şeklinde tahminlerde bulunulmaktadır.
Desibel’in asıl tanımı, 20’nci yüzyılın başında ABD’nde bulunan Bell şirketinde telefon güç ölçümlerinin yapılması esnasında yapılmıştır. Bu kavramın tanımlanmasının ardından günümüze kadar pek çok mühendislik hesaplamalarının da parçası haline gelmiştir. Öyle ki bu kavram yaşadığımız yüzyılda hızla gelişen elektronik ve haberleşme alanının en büyük sorunlarından olan sinyal ve gürültünün ifade edilmesinde kullanılmaktadır.
Temel olarak hesaplamalarda ifadesi kullanılır. Buradaki ifadesinin 10 ile çarpılmasındaki asıl neden, sonucu desibel cinsinden bulmak isteyişimizdir. Ayrıca formül, hesaplamak istediğimiz büyüklüğün türüne göre de değişkenlik gösterebilmektedir. Örneğin ölçmek istediğimiz büyüklüğün türü ‘Güç’ olursa yukarıdaki ifadeyi kullanırız ve şu halde ifadeyi baştan dizayn ederiz;
Lp: Güçsel desibel oran
P: Ölçülen güç
Po: Referans güç
Örnek Hesaplamalar
| Birim | Desibel | Bel | Neper | Güç Oranı | Genlik Oranı |
| 1 dB | 1 dB | 0,1 B | 0,11513 Nep | 1,25893 | 1,12202 |
| 1 Bel | 10 dB | 1 B | 1,1513 Nep | 10 | 3,16228 |
| 1 Nep | 8,68589 dB | 0,868589 B | 1 Nep | 7,38906 | 2,71828 |
Ölçüm Çeşitleri Nelerdir?
Desibel ifadesi günümüzde daha çok gürültünün seviyesini belirlemede kullanılır. Bu seviyeleri birçok araç (bilgisayar, telefon, yazılım vb.) yardımıyla yapabileceğimiz gibi hassas sonuçlar alabileceğimiz sırf bu ölçümleri yapması için geliştirilen ‘Desibelmetre’ adında ölçüm cihazları da mevcut olmaktadır. Ayrıca yukarılarda da örnek olarak değinmiş olduğumuz formüller kullanılarak kendimizde bu hesaplamaları yapabiliriz.
Günlük Hayatta Maruz Kalınan Gürültü Seviyeleri Nelerdir?
Günlük hayatta sıkça kullanmış olduğumuz araç gereçlerin çıkarmış olduğu gürültü seviyeleri (dB cinsinden) aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Verilen dB seviyeleri değişken olmakla birlikte insanların yaklaşık olarak kaç dB (desibel) gürültü seviyesine maruz kaldığı hakkında fikir vermektedir. Ayrıca gürültü seviyeleriyle doğru orantılı olarak insanlar üzerinde gerçekleşen olumsuz etkilerde tabloda verilmiştir.
| Desibel | Örnek Ortamlar | İnsan Üzerindeki Etkiler |
| 0 | Sessizlik | Yok |
| 10 | Nefes alma | |
| 20 | Fısıldama, düşen yapraklar | |
| 30 | Sakin kırsal arka plan, yatak odası | |
| 40 | Kütüphane | |
| 50 | Düşük düzeyde konuşma, rüzgâr türbini | |
| 60 | Lokanta gürültüsü, uğultu | |
| 70 | TV sesi, bilgisayar | Bazıları için rahatsızlık verebilir |
| 80 | Fabrika | Uzun sürede işitme bozuklukları |
| 90 | Çim biçme makinesi, araba içinde maruz kalınan ses | Uzun sürede işitme bozuklukları |
| 100 | Dıştan takılmış motor | Uzun sürede ileri seviyede işitme bozuklukları |
| 110 | Rock konseri, sanayi gürültüsü | Hemen zarar verebilir veya uzun sürede işitme bozukluğu |
| 120 | Gök gürültüsü, havalı matkap | Genellikle hemen zarar verir |
| 130-150 | Jet Uçağı | Ani işitme kaybı veya kulak zarının yırtılması |
KAYNAK
https://tr.wikipedia.org/wiki/Desibel
Bir Yorum