Dünya’nın en büyük bilim deneyinin yapıldığı CERN LHC’de ilk kez Xi_b’- ve Xi_b*- adlı iki atom altı tanecik bulundu. Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nda(LHC) protonların ışık hızına yakın bir hızda çarpıştırılarak, ortaya çıkan büyük enerji parçacık yağmuruna imkan veriyor.
LHC’ deki deneylerden biri LHCb (Büyük Hadron Çarpıştırıcısı İncisi) adı verilen bir bölümde yapılıyor. Bu bölümde şimdiye kadar görülmemiş baryon parçacıkları tespit edildi.
Yeni keşfedilen Xi_b’- ve Xi_b*- parçacıklar üç kuarktan oluşuyor. Kuarklar daha küçük parçacıklara sahip olmadığı düşünülen temel parçacıklar. Atomları anahtar içeriği protonlar da üç kuarktan meydana geliyor.
Xi_b’- ve Xi_b*- bir aşağı, bir garipsi ve bir alt kuark(inci kuarkı) içeriyor. Aynı kuarkı içeren diğer parçacıklar 2012’de LHC ve 2007’de Fermi Hızlandırıcı Laboratuvarı’nda tespit edildi.
Peki Xi_b’- ve Xi_b*- eşsiz kılan nedir ? Bu kuarklar farklı spinler , yani parçacıkların önemli bir özelliği olarak yön ve sayısı farklı. Bu parçacıkların kuark spinlerindeki farklılıklar bu parçacıkları eşsiz kılıyor. Hatta aynı kuark tiplerinde aynı kombinasyonları içerseler bile.
Bu spin nedeniyle tanecikler biraz farklı kütlelere sahip oluyorlar ve dedektörde ayrılabiliyorlar. Biraz daha hafif olduğundan tespiti oldukça zor oldu.
Tabi yeni parçacıkların bulunması Standart modelin ötesine geçmeyi imkan veriyor. Standart Modelin ötesine geçersek kurallar değişebilir. 4 Temmuz 2012’de LHC Higgs Bozonunu bulduğunu belirtmişti. Bu sayede maddenin nasıl kütle kazandığını açıklamaya çalışıyorlar. Ayrıca bu Higgs bozonunu bulunuşu Standart Model ‘de bulmacayı tamamlıyor.
Yeni yapılan iyileştirmeler ve uzun bir aradan sonra 2015 baharında LHC’de daha yüksek enerjili çarpıştırmalar yapılacak.
kaynak : http://www.livescience.com/48834-new-particles-large-hadron-collider.html
