CERN Büyük Hadron çarpıştırıcısı(LHC) 3 Haziran 2015 ‘de 10:40 ‘da tam kapasiteyle çalışmaya başladı. 13 TeV (teralelektronvolt) ile daha önceki çarpışmaların iki katından bile fazla güçle çalıştırılmaya başlandı. LHC maksimum 14 TeV güce çıkabiliyor. LHC’nin 3 boyunca çalışması düşünülüyor. Büyük hadron çarpıştırıcısı 14 Şubat 2013’de beri çalışmıyordu. Çağın en büyük buluşlarından biri olan , Standart Model’in en önemli parçası Higgs ‘in tespitiyle CERN’deki çalışmalar büyük önem kazandı.İsviçre-Fransa sınırında bulunan 26,9 km’lik dairesel tünelde karşılıklı iki ışının ışık hızına yakın bir süratte çarpıştırılmasıyla pek çok atom altı parçacık ve egzotik durum GRID adı verilen özel bir internet ağında işleniyor.
CERN LHC’yi en yüksek kapasitelerde çalıştırarak diğer boyutları ve karanlık maddeyi aramak istiyor. Bugüne kadar LHC’de mini kara delikler 5,3 TeV’un altında aranmaktaydı. Fakat kütleçekiminin gökkuşağı ya da diğer adıyla gökkuşağı kütleçekimi teorisine göre bu enerji oldukça düşük. Yeni model kara deliklerin en azından 9,5 TeV enerji seviyesinde 6 boyutta, 11,9 TeV seviyesinde ise 10 boyutta oluşabileceğini öngörüyor. LHC 14 TeV’a kadar çıkabildiğinden kara deliklerin oluşması için gereken enerji gereksiniminin ulaşılabilir olması muhtemel.
Daha önce yayınlanan bir makalede 9,5 TeV’da 6. Boyuta, 11,9 TeV güçte 10. Boyuta ulaşılabileceği belirtilmişti. 13 TeV ‘da diğer boyutlar ve karanlık madde, anti madde ,süper simetri ve de Higgs bozonun farklı kuvvetleri gözlenebilir.
Karanlık maddenin evrendeki maddenin % 84’ünü oluşturarak galaksileri birbirine bağlıyor. Karanlık maddenin doğası halen bilinmiyor.
Ahmed Farag Ali, Mir Faizal ve Muhammet M. Halil tarafından Physics Letters B’de yayınlanan yeni bir makalede, belli enerji seviyesindeki minyatür kara delikleri tespit etmek, paralel evrenleri bulmak için esas teşkil ediyor. Mini kara deliklerin tespit, ekstra boyutların varlığını işaret edebilir. Bu sayede sicim teorisi ve buna bağlı modeller ekstra boyutlar olduğu kadar paralel evrenlerin de varlığını destekleyebilir.
CERN’de yeni yapılacak çarpıştırmaların doğuracağı sonuçlar bilim dünyasını heyecanlandırıyor.
Kaynak : https://home.bt.com/news/world-news/collider-delivering-collision-data-11363984659789
