2022’de yapılan bir araştırmaya göre burun karıştırmak, Alzheimer ve demans olma olasılığını arttırıyor. Burundaki bazı dokular hasar gördüğünde , beyne giden bazı yollar açılarak, bakterilerin beyne ulaşmasını kolaylaştırabilir.
Avustralya Griffith Üniversitesi’nden bilim insanları liderliğinde Chlamydia pneumoniae bakterisi üzerinde çalışıldı. Bu bakteri insanları enfekte ederek, zatürreye neden oluyor. Ayrıca bu bakterinin geç başlayan demans hastalarının beyinlerinde olduğu da görülmüştür.
Farelerde yapılan deneylerde bakterinin koku siniri boyunca yolculuk yapabileceği gösterildi. Ayrıca burun epitelyumunda hasar olduğunda, sinir enfeksiyonlarının daha kötü seyredebileceği görüldü.
İşte bu enfeksiyonlar nedeniyle beyinde daha fazla beta amiloid proteini birikmesine neden olacağı görüldü. Özellikle Alzheimer hastalığında bu protein birikimlerinin giderek arttığı biliniyor.
“İlk kez Chlamydia pneumoniae ‘nın burundan direkt beyne gidebileceğini gösterdiğimizde, patolojiler Alzheimer hastalığına benziyordu,” diyor Griffith Üniversitesi’nden nörobilimci James St John.
“Fare modellerine ne olduğunu gördüğümüzde, kanıtların insanlar için potansiyel bir tehdit olduğunu gördük. “
Bilim insanları C. Pneumoniae’nın 24 ila 72 saat içinde, hızlı bir şekilde merkezi sinir sistemini enfekte ettiğini görünce oldukça şaşırdı. Bakteri ve virüsler beyne direkt bir rota çizerek hızlıca ulaşıyor.
Tabi yine farelerde görülen etkilerin insanlarda da aynı şekilde gözlenmesi mümkün olmayabilir. Hatta amiloid beta plakaların Alzheimer’a sebep olduğuna dair halen tartışmalar mevcut.
Buna rağmen elde edilen bu bulgular Alzheimer gibi nörodejeneretif hastalıklar ve burunla ilişkili enfeksiyonları anlamada yardımcı olabilir.
St John, “Bu çalışmayı insanlarda yapmamız ve aynı yolun,gösterilen şekilde çalışıp çalışmadığını doğrulamamız gerekiyor. Bu, birçok kişi tarafından önerilen ancak henüz tamamlanmayan bir araştırma. Bildiğimiz şey, aynı bakterilerin insanlarda da mevcut olduğu, ancak oraya nasıl ulaştıklarını çözemedik.”
Daha da ilginci burun karıştırma insanlar arasında pek nadir görülen bir şey değil. Normalde 10 insandan 9’u burnunu karıştırıyor. Hatta diğer türlerde bile bu davranış görülüyor. Burun karıştırmanın yararları bilinmemekle beraber, araştırma sonuçlarına bakılırsa, burun karıştırmak zararlı olabilir.
Araştırmacılar ilerde insan çalışmalarına da yer vermek istiyor. Burun karıştırmanın, koruyucu burun dokusuna verdiği potansiyel zarar nedeniyle burnunuzu karıştırmanın ve burun kıllarınızı yolmanın “iyi bir fikir olmadığını” öne sürüyorlar.
Ekibin cevaplamak isteyeceği önemli bir soru, artan amiloid-beta protein birikintilerinin enfeksiyonla savaşıldığında tersine çevrilebilecek doğal, sağlıklı bir bağışıklık tepkisi olup olmadığıdır.
Alzheimer, üzerine yapılan çok sayıdaki çalışmadan ve bilim insanlarının hastalığı anlamaya çalışırken aldığı birçok farklı persfektiften de anlaşılacağı üzere, inanılmaz derecede kompleks bir hastalıktır ancak yapılan her yeni araştırma bizi onu tedavi etmeye bir adım daha yaklaştırıyor.
St John, “65 yaşın üzerine çıktığınızda, risk faktörünüz hemen yükselir, ancak diğer nedenlere de bakıyoruz, çünkü bu sadece yaş değil, aynı zamanda çevresel maruziyettir” dedi .
“Ve bakteri ve virüslerin kritik olduğunu düşünüyoruz.”
Araştırma Scientific Reports’ta yayınlandı . Bu makalenin diğer bir versiyonu Kasım 2022’da yayınlanmıştır.
