Bilim insanları yıllardır beyin sağlığını etkileyen etmenleri araştırıyor. Özellikle beynin yaşlanmasını nelerin hızlandırdığına dair pek çok araştırma mevcutken, bilişsel bozunmayı engellemeye dair araştırmaların azlığı hayret veriyor. Yeni yapılan araştırmada ise beslenme ve beyin sağlığı ilişkisi incelendi.
Nebraska-Lincoln Üniversitesi Beyin, Biyoloji ve Davranış Merkezi ve Urbana-Champaign’deki Illinois Üniversitesi tarafından Nature Publishing Group Aging’de yayınlanan yeni bir çalışma, beslenmenin beyin sağlığı için ne kadar önemli olduğu ortaya konuyor.
Nebraska-Lincoln Üniversitesi Beyin, Biyoloji ve Davranış Merkezi Direktörü Aron Barbey liderliğindeki bilim insanları ile doktora öğrencisi olan Jisheng Wu ve UIUC’de araştırmacı bilim insanı olan Christopher Zwilling sinirbilim ve beslenme bilimindeki en son yenilikleri birleştiren multimodal bir çalışma gerçekleştirdi. Bilişsel olarak daha iyi performans gösteren katılımcılarda belirli bir besin profili belirledi.
Kesitsel çalışmaya 65-75 yaş arası bilişsel açıdan sağlıklı 100 katılımcı katıldı. Bu katılımcılar demografik bilgiler, vücut ölçümleri ve fiziksel aktivite içeren bir anket doldurmuştur. Besin biyobelirteçlerini analiz etmek için açlık dönemini takiben kan plazması toplanmıştır. Katılımcılara ayrıca bilişsel değerlendirmeler ve MRI taramaları yapıldı. Çalışmalar, katılımcılar arasında iki tür beyin yaşlanması olduğunu ortaya koydu : Hızlandırılmış ve beklenenden daha yavaş. Beyin yaşlanması daha yavaş olanların farklı bir besin profili vardı.
Faydalı besin kan biyobelirteçleri, yağ asitleri (vasenik, gondoik, alpha linolenik, elcosapentaenoik, eicosadienoik ve lignocerik asitler); antioksidanlar ve cis-lutein, trans-lutein ve zeaxanthin dahil karotenoidler; E vitamini ve kolinin iki formunun bir kombinasyonuydu. Bu profil, araştırmaların daha önce sağlıklı beyin yaşlanmasıyla ilişkilendirdiği Akdeniz diyetinde bulunan besinlerle ilişkilidir.
“Beslenme biliminde potansiyel olarak sağlık yararları sunduğu bilinen yağ asidi profilleri gibi belirli besin biyobelirteçlerini araştırdık. Bu, bu faydalı besinler açısından zengin gıdaları vurgulayan Akdeniz Diyetinin sağlık üzerindeki olumlu etkilerini gösteren alandaki kapsamlı araştırmalarla uyumludur. Bu çalışma, umut verici olan ve bilişsel performans ve beyin sağlığı ölçümleriyle olumlu ilişkilere sahip belirli besin biyobelirteç modellerini tanımlamaktadır, “diyor Mildred Francis Thompson Psikoloji Profesörü Barbey.
Barbey, beslenme ve beyin yaşlanması üzerine yapılan önceki araştırmaların çoğunlukla katılımcıların kendi hatırlamalarına bağlı olan gıda sıklığı anketlerine dayandığını belirtti. Bu çalışma; beyin görüntüleme, kan biyobelirteçleri ve onaylanmış bilişsel değerlendirmeleri birleştiren ilk ve en büyük çalışmalardan biridir.
Barbey, “Çalışmamızın benzersiz yönü, beslenme, bilişsel işlev ve beyin görüntüleme verilerini entegre eden kapsamlı yaklaşımında yatıyor. Bu sayede bu faktörler arasındaki ilişkiyi daha sağlam bir şekilde anlayabiliyoruz. Bilişsel performansı geleneksel nöropsikolojik testlerle ölçmenin ötesine geçiyoruz. Bunun yerine, beyin yapısını, işlevini ve metabolizmasını eş zamanlı olarak inceleyerek bu beyin özellikleri ile bilişsel yetenekler arasında doğrudan bir bağlantı olduğunu gösteriyoruz. Ayrıca, besin biyobelirteçlerinde gözlemlenen modellerin ortaya koyduğu gibi, bu beyin özelliklerinin diyet ve beslenme ile doğrudan bağlantılı olduğunu gösteriyoruz,”diyor.
Araştırmacılar, sağlıklı beyin yaşlanmasıyla ilgili olduğu için bu besin profilini keşfetmeye devam edecekler. Barbey, bulguların gelecekte beyin sağlığını geliştirmeye yönelik tedavi ve müdahalelerin geliştirilmesine yardımcı olmasının mümkün olduğunu ifade ediyor.
“Bir sonraki önemli adım, randomize kontrollü denemeler yürütmeyi içeriyor. Bu denemelerde, bilişsel işlev ve beyin sağlığı ile olumlu ilişkileri olan belirli besinleri izole edeceğiz ve bunları nutrasötikler şeklinde uygulayacağı. Bu sayede, bu spesifik besin profillerinin seviyelerinin artırılmasının bilişsel test performansında ve beyin yapısı, işlevi ve metabolizması ölçümlerinde güvenilir bir iyileşmeye yol açıp açmadığını kesin olarak değerlendirebileceğiz, ,” diyor Barbey. “
Barbey aynı zamanda Journal of Nutrition dergisi için “Beslenme ve Beyin – Beslenme Yoluyla Optimal Beyin Sağlığına Giden Yolları Keşfetmek” başlıklı özel bir derlemenin editörlüğünü yapıyor.
Barbey, “Beslenmenin beyin sağlığı üzerindeki derin etkisini anlamaya yönelik muazzam bir bilimsel ve tıbbi ilgi var. Bunun farkında olan Ulusal Sağlık Enstitüleri kısa bir süre önce beslenme araştırmalarını önemli ölçüde hızlandırmak için on yıllık bir stratejik plan başlattı. Çalışmamız, beslenme düzeninin beyin sağlığını ve bilişsel işlevi nasıl etkilediğine dair değerli içgörüler sunmayı amaçlayan bu kritik girişimle doğrudan uyumludur.”
Beyin sağlığına zarar veren şeylere gelirsek, fast food ve hazır gıdaların beyin sağlığına zarar verdiği söyleniyor.
Kaynak: https://www.eurekalert.org/news-releases/1045423
DERGİ
Nature Aging
DOI
