ESA’nın (Avrupa Uzay Ajansı) 2004 Mart ayında kuyruklu yıldız (comet) yakalama görevi için yolladığı uzay mekiği Rosetta’yı 2,5 yıllık uykusunun ardından 20 Ocak 2014‘ de uyandırıldı.957 gündür uyuyan araç sonunda uyandırıldı. 67P/Churyumov-Gerasimenko kuyruklu yıldızıyla olan randevusunu gerçekleştirmek için pazartesi uyandırılacak uzay aracı daha önce 2867 Steins ve 21 Lutetia asteroitlerini gözlemişti. Daha önce güneşten uzaklaşması nedeniyle güç tasarrufu için uyku moduna(hibernate) geçirilen rosetta, yakında inanılmaz bir olaya imza atacak.
Asıl inanılmaz olan ise 2014’ün Mayıs ayında Jüpiter’in yörüngesinde 67P/Churyumov-Gerasimenko kuyruklu yıldızını yakalayarak, yüzeyine 100 kg ‘lık Philae sondasını indirecek olması. Böylece ilk kez bir kuyruklu yıldıza bir gözlem sondası indirilmiş olacak. 4 km büyüklüğündeki kuyruklu yıldıza inecek olan sonda 20 cm kazarak aracın onboard laboratuvarında analiz yapacak. Bu görev dünya tarihinde bir ilk olma özelliğini gösteriyor.
Uzay aracının çalar saati 20 Ocak 2014, saat 10:00’a(GMT) ayarlı.Yani Türkiye saatiyle 12:00’da uyandırılma sinyali yollandı. Tıpkı uzun süredir kış uykusunda bulunan bir canlı gibi Rosetta’nın da normal işlevlerini yürütebilmesi zaman alacak. Rosetta’nın açılan sistem bilgisayarı aşama aşama aracın çeşitli işlevlerini sınayacak. Güneş panelleri açılacak ve enerji depolanmasına geçilecek.
Gelen ilk sinyal :
En kapsamlı ve karmaşık projelerden
Araç Dünya ile iletişime geçerek uyandırma operasyonunun başarılı olduğunu bildiren mesajını gönderecek. Rosetta ile yerküre arasındaki 807 milyon kilometrelik mesafeden ötürü mesajın Darmstadt’taki Avrupa Uzay Ajansı kontrol merkezine saat 18:30 sıralarında ulaşması bekleniyor.
Rosetta, uzaycılık tarihinin en kapsamlı ve karmaşık projelerinden birini oluşturuyor. Avrupa Uzay Ajansı aracın yapımını bundan 20 yıl önce tamamladı. Şimdiye kadar toplam 7,1 milyar kilometre yol kat eden Rosetta, Çuryumov-Gerasimenko/67P kuyrukluyıldızının yüzeyine Philae adlı gözlem sondasını indirecek.
Alman Uzaycılık Kurumu (DLR) tarafından geliştirilen Philae, iki aşamada kuyruklu yıldızın yüzeyine indirilecek. İlk aşamada gök cismine iki zıpkın fırlatılacak. Ardından üç ayaklı gözlem sondası kuyruklu yıldıza yönelecek. Philae modülü buz zemine tutunabilen özel ayaklarla donatılmış durumda. Ancak bu konuda bir tecrübe sahibi olunmadığından, uzmanlar zıpkın ve özel ayakların kuyruklu yıldıza saplanabilmesi konusunda çeşitli ihtimaller üzerinde duruyor.
3-5 kilometre çapındaki kuyruklu yıldızın çekim gücüne sahip olmaması, 100 kilo ağırlığındaki sonda aracının inişinde bir başka engeli meydana getiriyor. Çuryumov-Gerasimenko/67P kuyrukluyıldızının buzdan oluştuğu tahmin ediliyor. Buzun sertliği konusunda da çeşitli olasılıklar öne sürülüyor.
Hedef, evrenin oluşumu ve hayatın başlangıcını aydınlatmak
Philae sonda aracının kuyruklu yıldızda yapacağı incelemeler, evrenin oluşumu ve hayatın başlangıcına dair bazı sırların aydınlatılmasını sağlayabilir. Çuryumov-Gerasimenko/67P kuyrukluyıldızı, Kuiper kuşağına ait bir gök cismi olarak anılıyor. Kuiper kuşağı, Neptün gezegeninin yörüngesi ile Plüton gezegeninden daha uzakta kalan gezegenimsilerin var olduğu bir alan. Sonda aracı yapacağı incelemelerle kuyruklu yıldızların oluşumlarına da açıklık getirecek. Kimi uzmanlar kuyruklu yıldızları “evrenin derin dondurucuları” olarak niteliyor. Araştırmalar Güneş Sistemi’nin 4,6 milyar yıl önce nasıl meydana geldiğine dair ipuçları da sağlayabilir.
Philae modülü bunun için 10 tahlil aracıyla donatılmış durumda. Bunlar arasında röntgen spektrometresi, ışık, elektromanyetik dalga ve ses ölçüm araçları da bulunuyor. Bu araçlar, kuyruklu yıldızın çekirdeğine kadar inceleme imkânı verecek.
Rosetta şimdiye kadar Dünya’ya çok sayıda önemli veri yolladı. 2007 Şubat’ında Mars yakınlarından geçen araç, Stejns asteroidinin 800 kilometre kadar yakınından geçti. Rosetta, 2010 Temmuz ayında ise Lutetia asteroidinin 3 bin kilometre kadar yaklaştı. Dünyaya bu gökcisimlerinden görüntüler ve izledikleri yörüngelere dair önemli veriler yolladı.
Rosetta uzay aracı ve Philae sondası 2015’in Aralık ayına kadar kuyruklu yıldızda çalışacak.
Rosetta uzay aracını twitter’dan takip etmek için :
https://twitter.com/ESA_Rosetta
NOT : Video ve resimler temsilidir
Kaynak :
http://www.space.com/24318-rosetta-comet-spacecraft-wakeup-call.html
http://www.dw.de/uyan-rosetta/a-17365778
