Stratosferdeki 60 yıllık rüzgar davranışı değişiyor mu? Rüzgar modelindeki bu aksamaya quasi-biennial salınımı deniyor ve Dünya’nın yüzeyinde karşılaştığımız hava veya iklim üzerinde herhangi bir anlık etkisi yok. Fakat bu gözlemi yapan NASA bilim insanları bu değişime ilişkin enteresan soruları gündeme getiriyor: Eğer bu model 60 yıldır aynı ve değişmezken, şimdi aniden değişiyorsa, bunun olmasına ne neden olabilir? Tekrar olur mu? Ne gibi etkileri olabilir ?
“Quasi(yarı) -biennial (iki yıllık) salınımın stratosfer için emektardır(Old Faithful). Eğer bir gün bu emektar durursa, işte o zaman yeryüzünde neler olacağını düşünmeye başlasanız iyi olur, “diyor NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden Paul Newman . Bu araştırma Geophysical Research Letters dergisinde yayınlandı .
Tropikal stratosferdeki rüzgarlar, Dünya yüzeyinden 16 ila 50 km arasında bir bölüme yayılırlar ve gezegenimizde doğu ve batı yönünde her iki yıllık periyotlarda değişirler. Batıya doğru rüzgarlar stratosferin en üstünde oluşur ve aşağı doğru derece derece iner, yerden 16 km yukarda aynı şey doğu rüzgarları tabakasıyla yer değiştirir. Sıra geldiğinde doğular alçalır ve batılarla yer değiştirir.
Bu model her 28 ayda bir tekrarlar. 1960larda bilim insanları buna quasi-biennial adını verdi. Dünyanın farklı tropikal bölgelerinde 1953lerden beri hava tahmin balonları tarafından bu ölçümler kaydediliyor.
Bu model 2015’in sonların kadar asla değişmedi. Fakat yeni yıl geldikçe batı rüzgarları tipik azalımlarına yaklaştılar. Düzenli model zayıf doğu rüzgarlarıyla yakında değişmeliydi. Fakat batı rüzgarları yükselerek, doğunun aşağıdaki hareketini engelledi. Bu yeni model yaklaşık yarım yıl kaldı, fakat 2016 Temmuz’da eski rejime dönmüş gibi gözüküyor.
“Doğanın bizi ters köşeye yatırması enteresan,” diyor Newman.
Quasi-biennial salınımının strastoferik koşullar üzerinde geniş çaplı bir etkisi vardır. Ekvatordaki ozon miktarı doğu ve batı fazlarının doruklarında % 10 değişir ve ayrıca salınımın kutup ozon incelmesi seviyelerine etkisi var.
Şimdi bu bozunmanın belgelenmesiyle Newman ve meslektaşları bunun sebepleri ve potansiyel sonuçları üzerinde araştırmaya odaklandılar. İki farklı hipotez kurdular ya 2015-2016’deki güçlü El Nino fırtınası veya küresel sıcaklıklardaki artış eğilimi. Newman bilim insanlarının, bu olayın bir kerelik mi veya kömür madenindeki kanarya gibi mi olduğunu ve iklim değişikliğinden kaynaklı öngörülemeyen durumlar mı olduğunu araştırdığını belirtiyor.
Kaynak : https://www.sciencedaily.com/releases/2016/09/160902142132.htm
- P. A. Newman, L. Coy, S. Pawson, L. R. Lait. The anomalous change in the QBO in 2015-2016. Geophysical Research Letters, 2016; DOI: 10.1002/2016GL070373
2 Yorum