Yaşlandıkça görülen beyin hasarı ve hafızanın kaybı ile uykunun azalması arasındaki ilişki şimdiye kadar anlaşılabilmiş değildi. Ama Berkeley Kaliforniya Üniversitesi’ nden bilim insanları tarafından yapılan çalışmada ilk defa bu ilişki ortaya kondu ve uyku kalitesinin arttırılmasının yaşlılarda hafızayı güçlendirilebileceği görüldü.
UC Berkeley nörobilimcileri, genç yaştakilerde derin uyku sırasında oluşan yavaş beyin dalgalarının, anıların, kısa zamanlı bellek olan hipokampüsten uzun zamanlı belek olan prefrontal kortekse aktarımında anahtar rolü oynadığını buldular. Ancak yaşlandıkça uyku derinliğinin azalması ve uyku kalitesinin bozulmasıyla anılar hipokampüste kalmakta ve yerine yenilerinin gelmesiyle silinmekte.
UC Berkeley uyku araştırmacısı ve nörobilim ve fizyoloji profesörü Matthew Walker , Journal Nature Neuroscience ‘da 27 Ocak’ta yayınlanan çalışmasında yaşlandıkça oluşan hafıza kaybı,uyku bozukluğu ve beyin harabiyeti arasındaki ilişkiyi açığa kavuşturduklarını söylüyor.
Sağlıklı yetişkinler gece uykusunun dörtte birini derin uykuda geçirirler. Bu sırada beynin ön orta lobunda yavaş dalgalar oluşturulur. Beynin bu bölgesinin hasarlanmalarında derin uyku oluşumu bozulur.
Ön lobdaki yavaş dalgaların anıların güçlendirilmesini sağladığının bulunması yaşlılardaki hafıza kaybının tedavisine zemin hazırlamakta. Tedavide örneğin transkraniyal direk akım uyarısı veya farmasötik yollar denenmekte. Almanya ‘da nörobilimcilerin önceden yaptığı bir çalışmada genç erişkinlerde derin uyku oluşturmak için elektriksel uyarı verilmesiyle hafızalarının iki kat güçlendiği görülmüş.
UC Berkeley araştırmacıları da benzer şekilde yaşlı erişkinlerde elektriksel uyarıyla derin uyku oluşturarak hafızanın güçlenip güçlenmediğini araştıracaklarını söylüyorlar.
27 ocakta yayınlanan çalışmalarında ise araştırmacılar 18 genç (20 yaşlarında) sağlıklı bireyle,15 yaşlı (70 yaşlarında) sağlıklı bireyin tam bir gece uykusu sonrası hafızalarını test etmişler. Yatmadan önce katılımcılara 120 kelime öğretilmiş ve kelimeleri hatırlayıp hatırlmadıklarını test etmişler. Uyuduklarında beyin aktiviteleri bir EEG(elektroensefalogram) cihazıyla ölçülmüş. Ertesi sabah kelimeler için tekrar test edilirken fonksiyonel ve yapısal MRI (manyetik rezonans görüntüleme) cihazıyla kontrol edildi.
Sonuç olarak, yaşlılardaki beynin ön orta lobundaki hasarlanmayla yavaş dalga aktivitesindeki azalma birliktelik göstermekte ve genç erişkinlere göre yaşlıların derin uykularında %75 azalma ve ertesi gün kelimeleri hatırlamalarında %55 azalma saptanmış. Bu da bize yeterli uyumanın ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.
Kaynak:http://www.sciencedaily.com/releases/2013/01/130127134212.htm
Referans : Bryce A Mander, Vikram Rao, Brandon Lu, Jared M Saletin, John R Lindquist, Sonia Ancoli-Israel, William Jagust, Matthew P Walker. Prefrontal atrophy, disrupted NREM slow waves and impaired hippocampal-dependent memory in aging. Nature Neuroscience, 2013; DOI:10.1038/nn.3324
