İsveç’teki Uppsala Üniversitesi’nden bilim adamlarının araştırması sigara bağımlılığının erkeklerin kan hücrelerindeki Y kromozomunu etkilediğini ortaya koydu. Erkeklerin sigarayı bırakması için bir neden daha. Neden olduğu birçok sağlık sorununun yanı sıra, sigaranın erkekler için yeni bir yan etkisi daha ortaya çıktı. Sigara içmek, Y kromozomunun azalmasına neden oluyor.
Bilim insanları, sigara içen erkeklerin Y kromozomu bulunmayan kan hücresi sayısının içmeyenlere oranla 4 kat daha fazla olduğunu ortaya çıkardı. Bu durum, kanser riskini artırdığı gibi insan ömrünü kısaltan bir etken olarak belirtildi.
İsveç’in Uppsala Üniversitesi’nden moleküler onkolog Jan Dumanski ve istatistikçi Lars Forsberg tarafından yapılan araştırmada, İsveç’te devam etmekte olan üç deneyin verileri bir araya getirildi. Hastalıkların etkisiyle davranış biçimi ve yaşam şeklinin değişimini gözlemleyen uzun süreli gözlemlerde, hastalardan düzenli olarak veri ve kan toplandı.
Araştırmacılar, 6000 bin erkekten toplanan kan örnekleriyle sigara içen ve içmeyenlerin DNA’larını karşılaştırdı. Sonuçlar, en belirgin farkın, sigara içen erkeklerin kan hücrelerinde azalan Y kromozomları olduğunu belirtti. Science dergisinde yayınlanan araştırmada, sigara içen erkeklerin içmeyenlere oranla kan hücrelerinde 2.4 ila 4.3 kat daha az Y kromozomu bulundurduğu ifade edildi.
Neyin nesi bu Y kromozomu?
Y kromozomu, iki eşey kromozomundan biridir. Bütün erkeklerde normalde “46, XY” normal karyotip olarak X kromozomuyla birlikte bulunur. Eşey kromozomları insanlarda bulunan 23 homolog çiftin biridir. Y kromozomu, 58 milyon baz çifti ve erkek hücrelerindeki toplam DNA’nın %2,5’ini içerir. Bu nedenle de genomumuzda bulunan en küçük kromozom Y kromozomudur. Yaşamsal faaliyet bakımından ise çok gerekli bir kromozom değildir. Erkeklere özgü özellikler bu kromozomlarda taşınır. Yapılan son çalışmalar ise bu kromozomun sigarayla bağlantısını ortaya çıkarmış oldu.
Her insan normalde eşey kromozomlarından ikisini bulundurur. Kadınlar X kromozomuyla birlikte X’ten bir tane daha taşırlarken (46, XX), erkekler, X’in yanında Y kromozomunu (46, XY) bulundururlar. Y kromozomu daha kısa olduğundan X kromozomuyla karışmaz.
Kanserler doğrudan ilişkili mi?
Londra Araştırma Enstitüsü’nden Charles Swanton, araştırmanın ‘çok etkileyici‘ olduğunu belirtirken, ‘erkeklerin en sık görülen kanser türlerine neden daha fazla yakalandıklarını çok daha iyi anladıklarını’ söyledi. Swanton buna rağmen yaşlandıkça kromozom bozukluğunun arttığını, bu yüzden Y kromozomu kaybının doğrudan kansere yol açan bir etken olmayabileceğini belirtti.
ABD Ulusal Kanser Enstitüsü’nden Stephen Chanock da ‘Y kromozomu kaybıyla kansere yakalanma ve yaşam süresinin kısalması risklerinin daha uzun süreli çalışmalarla doğrulanması gerektiğini’ söyledi.
Yıllardır X-Y kromozomları yapısını araştıran Whitehead Enstitüsü yöneticisi David Page, elde edilen bulguların şaşırtıcı olduğunu söylüyor. “Yıllar önce kanserin oluşmasında rol oynayan Y kromozomu kaybıyla sigara arasında bir bağlantı olduğu fikri kabul edilmezdi.”
“Zararın neresinden dönülürse kârdır”
Y kromozomlarının kanserle olan bağlantısı hakkında daha fazla araştırma yapacaklarını belirten Dumanski, kromozom kaybının spesifik olarak kanserle mücadele eden hücrelerde yaşanıyor olabileceğine dikkat çekti.
Forsberg ise sigara nedeniyle oluşan zararın tersine çevrilebileceğini ve kullanım sıklığıyla bağlantılı olduğunu not düştü. Sigarayı bırakanlarda Y kromozomu azalmasının durduğunu belirten Forsberg, sigaranın ne kadar erken bırakılırsa o kadar faydalı olacağını söyledi.
GÖRKEM SAYLAM
KAYNAKÇA:
http://news.sciencemag.org/biology/2014/12/smoking-erases-y-chromosomes
http://www.sciencemag.org/content/early/2014/12/03/science.1262092
http://www.nature.com/ng/journal/v46/n6/full/ng.2966.html
http://wi.mit.edu/people/faculty/page
http://tr.wikipedia.org/wiki/Y_Kromozomu
2 Yorum