Bilim insanları vücut tarafından üretilen früktoz şekeriyle,alkol bağımlığının oluşması arasında ilginç bir ilişki buldu. Yeni bağlantı sayesinde alkole bağlı karaciğer hastalığı(ALD) ve alkol bağımlılığı için yeni tedaviler geliştirilebilir.
Kolorado Anschutz Üniversitesi’nden bilim insanlarının Nature Metabolism dergisinde yayınladığı araştırmada, alkolün vücutta früktoz üretilmesine yol açtığından bahsediliyor. Fruktoz meyve şekeri olarak da bilinir ve şekerli yiyecekler ve içecekler sıklıkla bulunur. Vücudun yaptığı bu üretim , alkol arama davranışını güçlendirirken aynı zamanda karaciğer hasarına da katkıda bulunan ketoheksokinaz (KHK) adlı bir enzime dayanmaktadır.
KHK Enzimini Engellemek Alkol Tüketimini ve Karaciğer Hasarını Azaltır
Fareler üzerinde yapılan deneyler, KHK’si olmayan hayvanların alkole karşı belirgin şekilde daha az ilgi gösterdiğini ortaya koymuştur. Bu hayvanlar, gönüllü içme testlerinde daha az alkol tüketmiş, ödül temelli deneylerde farklı davranışlar sergilemiş ve bağımlılık davranışıyla ilişkili beyin bölgelerinde azalmış aktivite göstermiştir. Çalışma ayrıca, KHK’nın genetik yöntemler veya ilaçlarla bozulduğunda alkolün neden olduğu karaciğer hasarının gelişmediğini de ortaya koymuştur. Bu farelerin karaciğerlerinde daha az yağ birikimi, daha az iltihaplanma ve daha az yara oluşumu görülmüştür. Bulgular, fruktoz metabolizmasının sınırlandırılmasının alkolle ilişkili karaciğer hastalığının ilerlemesini yavaşlatabileceğini veya hatta önleyebileceğini göstermektedir.
Şeker ve Alkol Arasındaki Döngüyü Bozmak
“Bulgularımız, alkolün sadece karaciğere doğrudan zarar vermekle kalmayıp, vücudun şeker metabolizmasını ele geçirerek içme davranışını artırdığını ve karaciğer hasarını kötüleştirdiğini göstermektedir. Fruktoz metabolizmasını hedef alarak, bu döngüyü kırabilir ve hem alkol bağımlılığı hem de karaciğer hastalığı için yeni tedaviler geliştirebiliriz,” diyor CU Anschutz’da araştırma profesörü ve kıdemli yazar Miguel A. Lanaspa, DVM, PhD.
Alkolle ilişkili karaciğer hastalığı ve metabolik disfonksiyonla ilişkili steatozik karaciğer hastalığı (MASLD) benzer fruktoz kaynaklı süreçlere dayandığından, araştırmacılar fruktoz metabolizmasını engellemeyi amaçlayan tedavilerin alkol veya beslenmeyle ilişkili karaciğer hastalığı olan kişilere yardımcı olabileceğini öne sürüyor.
“Bu keşif, şeker ve alkol metabolizması arasında beklenmedik bir kesişme noktasını ortaya koyuyor,” diyor CU Anschutz’da profesör ve çalışmanın ortak yazarı Dr. Richard Johnson,“Bu, hem metabolik hem de alkolle ilişkili karaciğer hastalıklarının altında yatan ortak bir yolu hedefleyen tedaviler geliştirmek için heyecan verici olanaklar sunuyor.”
Sonuç olarak, etkili tedavi seçeneklerinin sınırlı olduğu iki durum olan alkol bağımlılığı ve karaciğer hastalığıyla mücadele için umut verici bir yöntem sunabilir.
Kaynak: https://sciencedaily.com/releases/2025/11/251118033447.htm
Dergi Referansı:
- Ana Andres-Hernando, David J. Orlicky, Gabriela E. Garcia, Esteban C. Loetz, Richard Montoya, Vijay Kumar, Devin P. Effinger, Masanari Kuwabara, So Young Bae, Laura Lorenzo-Rebenaque, Elena Fauste, Richard L. Bell, Nicholas Grahame, Suthat Liangpunsakul, Hahn Kim, Sundeep Dugar, Paul Maffuid, Takahiko Nakagawa, Michael F. Wempe, J. Mark Petrash, Dean R. Tolan, Sondra T. Bland, Richard J. Johnson, Miguel A. Lanaspa. Identification of a common ketohexokinase-dependent link driving alcohol intake and alcohol-associated liver disease in mice. Nature Metabolism, 2025; DOI: 10.1038/s42255-025-01402-x
