Macaristan’da yeni yapılan bir araştırmaya göre, DMT(dimetiltriptamin adlı halüsinojezik madde düşük dozlarda alındığında inmeden kaynaklı hasarları azaltabiliyor. Hayvanlardaki inme modellerinde yapılan deneylerde, DMT’nin beyni kaplayarak, enflamasyonu azalttığı, beyin-kan bariyerini koruduğu ve iyileşmeyi hızlandırdığı bulundu.
İskemik inmede beyni besleyen kan damarları tıkandığından, kan akışı durur ve tıkalı olan bölgeye bağlı olarak tek taraflı felç, denge bozukluğu ve konuşma ve hafızaya dayalı bazı bilişsel problem oluşur.
Macaristan’dan bilim insanları tarafından yapılan araştırmada doğal bir psikedelik olan DMT maddesinin inme hasarlarına karşı beyni koruyabilirliği araştırıldı. Sonuçların insan tedavisi için büyük umut vadettiği görüldü.
N, N-Dimetiltriptamin (DMT veya N,N-DMT), triptaminin hem bir türevi hem de analogu olup insanlar da dahil olmak üzere çeşitli hayvan ve bitkide bulunabilen bir triptamin ikamesidir.[9][10][11] DMT, psikedelik bir ilaç olarak kullanılabildiği gibi birçok kültürde entojen olarak ayin amacıyla da hazırlanır.[12]
Bu çalışmada, araştırmacılar laboratuvarda yetiştirilen hücre modelleri ile iskemik inmenin etkilerini taklit eden hayvan modellerini bir arada kullandılar.
Kan-beyin bariyerini (BBB) modelleyen nöronlar ve diğer beyin hücreleri, inme koşullarını simüle etmek için oksijen ve glikoz yoksunluğuna maruz bırakıldı. Önleyici ve terapötik etkileri test etmek için bu yoksunluktan önce veya sonra DMT eklendi. Hayvan çalışmalarında, kemirgenlerin orta serebral arterleri tıkandı, bu hayvanlarda standart bir inme modelidir.
İnme başlangıcından sonra, DMT intraperitoneal olarak (karın boşluğuna) uygulandı ve ardından 24 saat boyunca sürekli infüzyon yapıldı. Böylece beyin hasarını azaltıp iyileştirip iyileştirmediğini görülebildi. Araştırmacılar, inme sonrası hücre sağkalım ve ölüm oranlarını, ölü beyin dokusu alanlarının boyutunu (enfarktüs), motor koordinasyon ve bilişsel işlev gibi davranışsal sonuçları ve DMT tarafından aktive edilen enflamatuar ve nöroprotektif sinyal yollarını inceledi.
Hücre ve hayvan modellerinde elde ettikleri bulgular umut vericiydi. İnme benzeri koşullara maruz kalan DMT ile tedavi edilen hücrelerde, tedavi edilmeyen kontrol grubuna kıyasla önemli ölçüde daha az hücre ölümü gözlendi. Hayvanlarda beyin hasarı azaldı – inme sonrası DMT uygulandığında enfarktüs hacimleri belirgin şekilde daha küçüldü. Tedavi edilen hayvanlar, tedavi edilmeyen kontrol hayvanlarına göre motor fonksiyonlarını ve bilişsel performanslarını daha hızlı ve daha tam olarak geri kazandılar. DMT, hücrelerin strese ve programlanmış hücre ölümüne (apoptoz) direnmesine yardımcı olan koruyucu hücresel yolları teşvik ederken, zararlı enflamatuar yanıtları bastırıyor gibi görünüyordu. Araştırmacılar, DMT’nin BBB’yi stabilize ettiğini, beyin dokusuna zararlı moleküllerin sızmasını azalttığını ve beynin bağışıklık hücreleri olan mikroglia’nın aktivitesini azalttığını buldular; bunların tümü enflamasyonun ve ikincil hasarın azalmasına katkıda bulundu.
İnme Sonrasında Kullanıldığında İyileştirici Etkileri Mevcut
DMT’nin nöronal büyüme ve onarım süreçlerini desteklediği ve potansiyel olarak uzun vadeli iyileşmeye yardımcı olduğu da kanıtlandı. Önemli olarak, DMT inme meydana geldikten sonra verildiğinde bile yararlı etkiler gözlemlendi, bu da sadece önleyici bir etki değil, acil durumlarda potansiyel terapötik kullanımını da düşündürüyor.
Elbette, bu deneyler laboratuvarda hayvanlar üzerinde gerçekleştirildi. Bu nedenle, çalışmanın en büyük sınırlaması, bu sonuçların insanlara da uygulanıp uygulanamayacağının henüz bilinmemesi. Ayrıca, DMT tedavisi için optimal doz, zamanlama ve uygulama yöntemi henüz belirlenmemiştir ve etkiler önemli ölçüde değişebilir. DMT’nin halüsinojenik özellikleri, klinik kullanımını zorlaştırabilir. Ancak, yararlı etkiler psikoaktif olmayan dozlarda da gözlemlendiğinden, bu durum yönetilebilir olabilir.
Sonuçlar insanlara da uygulanabilirse, DMT, hızlı müdahalenin kritik öneme sahip olduğu inme, özellikle de iskemik inme için çığır açan yeni bir tedavi haline gelebilir. Potansiyel klinik kullanım alanları arasında acil inme tedavisi, rehabilitasyona yardımcı olarak ve nöroprotektif ajan olarak yer almaktadır, bu da tedavinin travmatik beyin hasarı ve kalp durması ile ilgisini genişletebilir.
DMT’nin inme tedavisi olarak kullanımını araştırmak için 2025’in sonlarında faz 2 insan klinik denemeleri planlanmaktadır.
Kaynak: https://newatlas.com/disease/dmt-stroke-treatment-brain-inflammation-recovery/
HUN-REN Biyolojik Araştırma Merkezi Szeged
Çalışma Science Advances dergisinde yayımlandı .
Ek bilgil:
DMT; hızlı, yoğun ve nispeten kısa süreliğine etki gösterir. Bu özelliklerinden dolayı LSD ve halüsinojen mantarlar gibi diğer maddelere göre daha kısa sürede psikedelik etki yaratmasına ithafen 1960 yıllarının Amerika Birleşik Devletleri’nde “iş adamı kafası” olarak da isimlendirilmekteydi.[13] DMT, hem solunabildiği hem de enjekte edilebildiği için etkileri, dozuna ve alım tarzına bağlıdır. Solunması veya enjekte edilmesi durumunda 5 ila 15 dakika boyunca etki gösterir. Amazon kabilelerinin Ayahuska karışımı gibi bir monoamin oksidaz inhibitörü (MAOİ) ile ağızdan alındığı zaman ise etkisini 3 saat veya daha fazla sürdürebilir.[14] DMT, öfori ve geometrik şekillerin canlı psödohalüsinasyonlarını içeren mistik görüntülere neden olabilir.[15]
DMT, diğer bazı psikedelik triptaminlerin fonksiyonel ve yapısal analogudur: O-asetilpsilosin (4-AcO-DMT)[16], psilosibin (4-PO-DMT), psilosin (4-HO-DMT), NB-DMT, O-metilbufotenin (5-MeO-DMT) ve bufotenin (5-HO-DMT). DMT’nin yapısındaki bazı parçaların serotonin ve melatonin içerisinde de bulunması nedeniyle bu maddeler de DMT’nin yapısal analogudur. @Wikipedia
