Bugün ağrıları tedavi etmek için kullanılan ilaçların çoğu bitkilerden yola çıkılarak üretilmektedir. Bu bitkilerin bazılarını yetiştirmek çok zordur veya endemik olduklarından ilaç oldukça risklidir. Çoğu durumda ilaçların ana kaynağı bu bitkilerdir. Stanford Üniversitesi’nden kimya mühendisi Yrd. Doç. Dr. Elizabeth Sattely, kanser tedavisinde sıklıkla kullanılan endemik bir bitkideki proteinleri üretmek için bir teknik geliştirdi.Bu düzenek sayesinde kolayca laboratuvar bitkisi üreterek, kimyasalı üretmeyi başardı. Bu tekniğin diğer bitki ve ilaçlar için kullanılma potansiyeli var. Bu sayede daha ucuza daha stabil bir ilaç kaynağı sağlandı.
10 Eylül’de Science’da yayınlanan araştırmada , Sattely ve ekibi kanser ilacını geliştirmek için , eşsiz bir teknik kullanarak, molekülü oluşturmak için birlikte çalışan proteinleri tanımladı. Sonrasında bu proteinlerin farklı bir bitkide üretilebileceğini sonrada mayada ilacı üretebileceğini öne sürdüler. Kontrollü laboratuvar ortamında hem bitki, hem de maya sayesinde bu ilacı üretebilirler.
Sattely’nin ekibi bir himalaya bitkisi olan mayapple bir saldırı sezinlediğinde, protein üretmeye başlıyor. İşte bu kimyasal savunma ,laboratuvarda bazı modifikasyonlar uygulanarak dünyada bolca kullanılan etoposide adlı ilaca dönüştürülüyor.
Kimyasal savunma için başlatıcı olan bu materyal yapraklarda bulunan zararsız bir molekül aslında. Bitki bir saldırı sezdiğinde, moleküler birleştirmeyi sağlayan proteinleri üretiyor. İşte bu proteinlere azar azar kimyasallar eklenince en sonunda kimyasal savunma sağlayan moleküle dönüşüyor.
Mayapple yaprağında bulunan proteinler yapraklar zarar görmedikçe ortaya çıkmıyor. İşte bu nedenle araştırmacılar yapraklara zarar verdiklerinde 31 yeni protein ortaya çıktı. İşte ekip bu proteinleri farklı proteinlerle kombinasyona sokarak, tüm yapım işini yapan 10 proteini buldu. İşte laboratuvarda geliştirilen bitkiye bu 10 proteini üretecek genler eklenince, bitki ilaç kimyasalını üretti.
Araştırmacılar şimdi proteinleri mayalara yerleştirmeyi planlıyor, bu sayede laboratuvarlarda büyük ölçekli üretim sağlanarak, ilaçlar için stabil bir kaynak sağlanabilir.
Mayalarda genleri modifiye ederek fonksiyonları değiştirmek mümkün, işte bu sayede kimyasalların yapısıyla oynanarak, mevcut ilaçları da değiştirmek mümkün.
Sattely bu çalışmanın kimyanın insan sağlığına ilişkin problemleri tedavi etmede nasıl etkili olabileceğine dair iyi bir örnek olabileceğini belirtiyor.
Bu tekniğin pek çok ilaç ve bitkiye uygulanabileceği belirtiyor.
Kaynak :http://www.sciencedaily.com/releases/2015/09/150910144044.htm
Araştırma Referansı :
- Warren Lau and Elizabeth S. Sattely. Six enzymes from mayapple that complete the biosynthetic pathway to the etoposide aglycone.Science, September 2015 DOI: 10.1126/science.aac7202
