Uluslararası Radyo Astronomi Merkezi’nden araştırmacılar dünyanın dört bir yanından teleskopları kullanarak, Büyük Patlama’dan bu yana Evren’de gerçekleşen en büyük patlamayı keşfettiler. Bu patlama 390 milyon ışık yılı uzakta, Ophiuchus(Yılancı) galaksi topluluğunun merkezindeki süper büyük kara deliğin patlamasıyla oluştu.
“Daha önce de galaksilerin merkezlerinden gelen böyle patlamalar görsek de, bu gerçekten çok büyüktü. Bu patlamanın niçin bu kadar büyük olduğunu bilmiyoruz, “diyor Curtin Üniversitesi’nden yardımcı yazar Prof. Melanie Johnston-Hollitt.
Araştırmacılar bu keşfi yapmak için NASA’nın Chandra X-ray Gözlemevi, ESA’nın XMM-Newton X-ray Uzay Gözlemevi, Avustralya’dan Murchison Widefield Array (MWA), Hindistan’dan Giant Metrewave Radyo Teleskopu’nu(GMRT) kullandı.
Bu patlama o kadar şiddetli ki küme plazmasında yani, kara delikleri saran sıcak gazda bir delik açabiliyor. İşte bu sayede X ışını teleskopları tarafından gözlendi.
Washington DC Denizcilik Araştırmaları Laboratuvarı’ndan Simona Giacintucci bu patlamayı 1982’deki St.Helens dağı patlamasına benzetiyor. Yanal patlama adı verilen patlamada dağın yüksekliği dörtte bir oranında azaldı.
15 Samanyolu Galaksisi Büyüklüğündeki Patlama
“Buradaki fark ise krater yerine, 15 Samanyolu galaksisi sığdırdığını düşünün ve bu patlama kümenin sıcak gaz kütlesine dev bir yumruk patlatıyor,” diye tanımlıyor verdiği demeçte Giacintucci.
“Aslında bu biraz arkeoloji bilimine benziyor. Aletlerimizle daha derine indikçe yani düşük frekansları radyo teleskoplarla taradıkça daha da benzeri patlamalar bulabilmeliyiz, “diyor Johnston-Hollitt.
Aslında bu Yılancı kara deliği patlaması artık “radyo fosili” halinde. Bu patlama konak galaksiden gelen gaz ve toz bulutunu emmesiyle oluştu ve bunların büyük çoğunluğu geri kara deliğe düşmedi. Bunun yerine madde dış yörüngeye doğru ışık hızıyla dev jetler şeklinde püskürdü. Sonuç olarak kümenin etrafında şarap kadehinden dökülmüş gibi gözüken gaza neden oldu ve süper büyük kara deliğin tekrardan büyümesi ve yeni jetler üretmesi için gereken yakıttan marum bıraktı.
“Bu patlamayı bir yavaş çekim gibi düşünürsek, yüz milyonlarca yıl sürerdi,” diyor Johnston-Hollitt.
NASA’dan bilim insanları bu görülmemiş patlamayı onaylıyor. “Radyo verileri, X ışınlarına; ele oturan bir eldiven gibi oturuyor. Bu bugüne kadar görülmemiş büyüklükte bir patlama olduğunu gösteren, bir düğüm noktasıdır,” diyor NASA’nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi’nden yardımcı yazar Maxim Markevitch
Kaynak: https://newatlas.com/space/astronomers-most-powerful-explosion-universe/
3 Yorum