Tüketici elektronikleri her geçen gün küçülse de bu cihazların içinde öyle bir parça var ki çok önemli, jiroskop. Cep telefonlarınızın, tabletlerinizin vb. cihazlarınızı döndürdüğünüzde ekranınız döner ya, işte ona yarıyor. “Jiroskop veya Türkçe adıyla düzdöner, dönüş ekseninin kendi kendine herhangi bir yönü kabul etmekte özgür olduğu dönen bir çark veya disktir. Açısal hızın korumasına göre dönerken bu eksenin yönü devrilmeden veya dayanağın yönünden etkilenmez. Bundan dolayı jiroskoplar yönü ölçmek veya elde etmek için yararlıdır.”
Jiroskoplar 3D boşlukta cihazın yönünü ölçüyor. İşte jiroskoplar her ne kadar küçülse de, halen cihazlarda oldukça yer kaplıyor. İşte bilim insanları bunu çözmek için jiroskopları çok daha küçültmek için çalıştı.
Peki ne kadar küçültüldü ? Bilim insanları jiroskopları bir pirinç tanesi kadar küçültmeyi başardı. Bu sayede her şey daha da küçülecek ve incelecek.
“Kanıt niteliğindeki bu jiroskoplar 500 kat daha küçük olmalarına rağmen, teknoloji harikası fiber optik jiroskoplardan 30 kat daha küçük kaymaları ölçebiliyor, “ diyor araştırma ekibi.
Günümüzde giyilebilir teknolojiler, akıllı telefonlar ve dronlar MEMS(mikro elektromekanik) sensörler kullanarak onları çevirdiğinizde algılamayı sağlıyorlar.
Sagnac Etkisini de Kullanıyor
Bu elektronik jiroskoplar dönmeden, çok daha küçük iç içe geçmiş tekerlerden yapılıydı ama her zaman doğru değillerdi. İşte bu neden tekerlerinden ışık ışınlarını ayıran optik jiroskoplar yaptı. İşte bu etkiye Sagnac etkisi deniyor .Optik jiroskoplar çok hassas olsalar bile, golf topundan daha küçük olamıyorlardı. Caltech’den bilim insanları karşılıklı duyarlılık geliştirmesi adını verdikleri bir teknik kullanarak jiroskopları çok daha küçük yaptı.
Sagnac etkisi iki tek kaynaktan ayrılan iki ışık ışınındaki çok hafif varyasyonları tespit ediyor, bu farklar jiroskopla çözülerek dönme ve yönelmeyi gösteriyor. Araştırmacılar ise yine ışınların arasındaki sagnac etkisini kullanırken, bu sinyallerden gelen gürültüleri ayıklamak oldu.
İşte bu azaltılmış gürültü veya duyarlılık geliştirmesi sayesinde çok zayıf sinyallerle çalışılabiliyor. Böylece jiroskoplar pirinç tanesi kadar küçüldü. Çalışma Nature Photonics dergisinde yayınlandı.
Bu süper küçük jiroskoplar çok hassas olduğundan , yeni icatların önünü açacak. Tabi yine de elektronik mağazalarda yerini alması zaman alacak.
Kaynak:
Bir Yorum