Denizin kokusundan, patlamış mısır kokusuna , güzel çiçeklerin kokusundan yağlı boya kokusuna kadar pek çok kokuyu ayırt edebilen burnumuz yeni yapılan bilimsel bir araştırmaya göre en azından 1 trilyon farklı kokuyu ayırt edebildiği açığa çıktı. Howard Hughes Medikal Enstitüsü’nden(HHMI) bilim insanları insan burnunun koku alma hissini test etmek için, laboratuvarda kompleks kokulardan oluşan bir koku paleti hazırlayarak bunu farklı kişilerde test etti.
Onlarca yıl öncesinde insanların sadece 10,000 civarı kokuyu ayırt edebildiği düşünülüyordu. Pek çok bilimsel literatürde ve popüler dergide altı çizilen bu değer genel geçer bir rakamdı. Fakat HHMI’ dan araştırmacı Leslie Vosshall’ın da belirttiği gibi , bu analiz insan koku ayırt edebilme özelliğinin düşünülenden oldukça fazla olduğunu gösterdi.
21 Aralık 2014’ de Science dergisinde yayınlanan araştırma insanların düşünüldüğü kadar kötü bir koku alıcı olmadığını gösteriyor.
1920’lerde yapılan bir araştırmaya göre insanların koku ayırt edebilme özelliği 10,000 ile sınırlıydı. “Objektif olarak bakarsak 10,000 yanlış bir rakam olmalıdır. Çünkü insan gözünde bile sadece 3 ışık reseptörü sayesinde 10 milyon rengin ayrımı mümkündür.Buna karşın normal bir insanda 400 koku reseptörü bulunur,” olarak açıklıyor Vosshall. Araştırmacı daha önce insanların koku duygusunun 10,000 farklı olarak belirtilmesinden dolayı nerdeyse hiç araştırma yapılmadığını belirtiyor.
Vosshall ve Andreas Keller Rockefeller Üniversitesi’nden bilim insanları insanların 10,000 ve daha fazla kokuyu ayırt edebileceklerini tahmin ettiler. Bu nedenle sübjelere(deneye tabi tutulanlar) farklı koku karışımları verilerek bu kokuları tahmin etmeleri sağlandı .
128 farklı koku molekülü kullanarak karışımları hazırladılar. Bu kokuların arasında çimen, limon ve farklı kokuları çağrıştıran kimyasallar kullanıldı. Bu karışımlar ise 10,20,30 olarak birleştirildi. Araştırmacılar özellikle pis ve tuhaf kokuları kullanarak algılanabilirliği test ettiler.
Bilim adamları gönüllülere aynı anda 3 farklı şişeden iki aynı biri farklı kokuları gösterdiler. Böylece her gönüllü 264 kıyaslama yaptı. Sonrasın is 26 sübjenin doğru yaptığı tahminlerden yola çıkarak 128 kokunun olası kombinasyonunu ekstrapole ettiler. Böylece ne kadar kokunun algılanabileceğini hesapladılar.
Böylece burnumuzun aslında mükemmel bir algılama kapasitesi olduğu anlaşıldı. Hiç görmediğiniz bir meyve ya da sebze bile koklasanız burnunuz her zaman hazır.
Koku ayırt edebilme denince tabi akla Patrick Süskind’in ünlü romanındaki koku katili Jean-Baptiste Grenouille geliyor.
Araştırma Referansı :
- C. Bushdid, M. O. Magnasco, L. B. Vosshall, A. Keller. Humans Can Discriminate More than 1 Trillion Olfactory Stimuli. Science, March 2014 DOI:http://www.sciencemag.org/content/343/6177/1370
