NASA’nın Perseverance (Azim) gezgini Mars’a başarıyla inerek, ilk fotoğrafı yolladı. . NASA Jet İtki Laboratuvarı(Jet Propulsion Laboratory-JPL), Güney Kaliforniya’dan mühendisler, uzay aracının iyi durumda olduğunu ve 18 Şubat 2021,TSİ 23:55’de Jezero Krateri’ne ineceğini raporlamıştı.
“Perserverance NASA’nın bugüne kadar yaptığı en iddialı görev olup, Mars’da geçmişte yaşam olup, olmadığını sorusuna cevap bulmayı hedeflemektedir. İşte bu soruyu cevaplamak için, iniş ekibi Jezero Krateri’ne gezgini indirmek için yoğun bir çalışma yürütüyor. Jezero Krateri, Mars arazisindeki en zorlu iniş hedefidir, “diyor Washington’daki NASA Genel Merkezi’nde Bilim Görev Direktörlüğü müdür yardımcısı Thomas Zurbuchen.
Bilim insanları, Jezero Krateri’nin çok eskilerde antik bir nehrin aktığı bir göle ev sahipliğini yaptığını ve biriken sedimentlerin bir delta oluşturduğuna inanıyor. Hatta bilim insanları bu gölün bir zamanlar Salda Gölü’ne benzediğini bile söyledi. Bilim insanları bu ortamın milyarlarca yıl öncesinde varolan hayat işaretlerini halen koruduğuna inanıyor. Buna rağmen, Jezero Krateri dik uçurumlar, kum tepeleri, kayalık alanlar barındırdığından Mars inişi oldukça zorlu olacak. Bugüne kadar yapılan denemelerde başarı oranı %50 civarında olduğundan, ekip daha önceki inişlerden dersler çıkararak, yeni teknolojiler geliştirdi. Perseverance’ın inişi bugüne kadar yapılmış en hassas iniş olacak ve otonom olarak tehlikelerden kaçınabilecek.
NASA ekibinden bazı mühendisler, atmosferden giriş, alçalma ve yere inmeden oluşan bu en riskli bölüme “7 dakikalık terör “diyor. Mühendisler Mars’la Dünya arasındaki mesafeden dolayı, gezginin sinyallerini 11 dakika 22 saniye geç alacak.
İniş Aşamaları
Seyir aşaması ayrımı: Uzay aracının bu kısmı NASA’nın Mars helikopterini taşıyor ve TSİ 23:38’de ayrılacak.
Atmosferden giriş: Uzay aracı TSİ 23:48’de Mars atmosferinden 19,500 km/s hızla girecek.
Sürtünmeden dolayı maksimum ısınma: Uzay aracının altı sürtünmeden dolayı 1300 C dereceye kadar ısınacak. TSİ 23:49
Paraşüt açma: Uzay aracı süpersonik hızda TSİ 23:52’de paraşüt açacak. Range trigger(bölge tetikleme) teknolojisi sayesinde uzay aracının doğru hedefe hassas bir şekilde inmesini sağlayacak en uygun zamanda paraşüt açılacak.
Isı kalkanı ayrılması: Kapsülün altındaki koruyucu, paraşüt açıldıktan 20 saniye sonra fırlatılacak. Böylece gezginin uygun ve güvenli bir şekilde inmesini kolaylaştıracak Terrain-Relative Navigation(Araziye bağlı navigasyon) sistemi kullanılacak.
Arka kalkan ayrılması: TSİ 23:54’deParaşütün bağlı olduğu giriş kapsülü arkası ayrılarak, iniş roketleri çalışacak. Bu jet motorları geri itiş sağlayarak iniş alanına kadar gezgini taşıyacak ve inişi yavaşlatacak.
İniş: Uzay aracının iniş aşamasında, gök vinci manevrasıyla gezgin yere naylon tellerle indirilecek(Curiosity’dekine benzer şekilde). Gezginin Mars yüzeyine, yürüyüş hızı 2.7km/s ile TSİ 23:55’de inmesi bekleniyor.
Gerçekten, arazi koşulları ve aracın büyüklüğü düşünüldüğünde hayli zorlu bir görev olduğu söylenebilir. Perseverance önceki Curiosity gezginine kıyasla çok daha büyük ve ağır bir araç. NASA’nın Mars yörünge uydusu Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) ‘a eklenen yeni aktarım özelliği sayesinde, gerçek zamana yakın bir aktarımla gezginin yere indiği öğrenilebilecek. Mühendisler NASA’nın Derin Uzay Ağı ve iki Dünya tabanlı anten sayesinde uzay aracının inmeden kısa bir süre önce verinin Dünya’ya ulaşacağını umuyor.
Tabi bu gezginin Dünya’yla hiçbir iletişimi olmadan güvenli bir şekilde otomatik olarak inebilecek şekilde yapıldığını belirtmekte fayda var.
Perseverance indikten hemen sonra ilk aktivitesi fotoğraflar çekerek, dünyaya aktaracak. İlerleyen günlerde gezginin sağlık durumuna göre kafa kısmındaki kamerayla daha çok fotoğraf çekilebilecek. İlk ay boyunca yeni uçuş yazılımı yüklenerek, Ingenuity Mars Helikopteriyle ilk kontrol denemeleri yapılacak. Bu başka bir gezegende uçurulan ilk helikopter olacak.
Umarız Perseverance başarılı bir iniş yaparak, Mars’daki antik yaşamın aydınlatılmasına yardımcı olur.
Kardeş bilim sitelerimizden biri olan Gelecek Bilimde’nin youtube kanalında, inişi uzman bilim insanlarının yorumlarıyla izleyebilirsiniz. Kanala abone olarak eğitici bilim videoları izleyebilirsiniz.
