Kaliforniya Üniversitesi’nde yürütülen ve Current Biology dergisinde yayınlanan bir araştırmada1, bilim insanları beynin ‘Orbitofrontal Cortex’ adlı bölgesine elektriksel uyarıcılar göndererek orta ve üst seviyede depresyon tanısına sahip 25 katılımcıda anlamlı oranda duygu-durum yükselmesi sağladı.
“Derin Beyin Uyarımı” olarak adlandırılan yöntemde, ‘beyin pili’ olarak adlandırılan elektrotlar beynin hedef bölgelerine ameliyat yoluyla geçici olarak yerleştiriliyor. Önceden belirlenen sıklık ve yoğunlukta elektrik yükünün beynin hedef bölgesine verilmesi içeren bu yöntem, bir süredir Parkinson hastalığına sahip kişilerdeki yoğun titreme semptomlarını azaltmada kullanılıyordu.
Depresyon tedavisi için aynı yöntemi kullanma fikri de uzun süredir test ediliyordu. Çoğu araştırma ya zayıf etki boyutları ya da placebo grubundan ayırt edilemeyen sonuçlar gözlemleniyordu. Bir grup bilim insanı bu sonuçları elektrik verilen hedef beyin bölgelerinin hatalı saptandığı yönünde yorumluyordu.
Epilepsi ve Depresyon Hastalarında Denendi
Yayınlanan araştırmada, önceden epilepsi tanısı almış ve derin beyin uyarımı tedavisi almaya hazırlanan; aynı zamanda orta ile üst seviyede depresyon tanısına sahip katılımcılar yer aldı. Sistemli olarak hafif elektrik şoklarının beynin farklı bölgelerine gönderildiği ve katılımcıların ruh hallerini belirli aralıklarla raporlandığı deneyler serisinde, amigdala, insula, hippocampus gibi beyin bölgelerinin uyarılmasının depresif semptomlarda herhangi bir değişikliği sağlamadığı gözlemlendi.
Ancak, orbifrontal cortex isimli, beynin ön-alt kısmında bulunan ve önceki çalışmalarda özellikle karar verme davranışlarından sorumlu olduğu görülen bölgenin aynı elektriksel uyarılara maruz bırakılmasıyla depresif semptomlarda yoğun ve anlamlı bir azalma olduğu görüldü. Aynı bölge daha önceki araştırmalarda da depresyondan kaynaklı uykusuzluk semptomuyla2 ve özgüveni aşırı düşük insanlarda görülen aşırı aktivasyonlarla da ilişkilendirilmişti.3
. “Kişilerin raporladıkları duygusal halleri, kayıt dışı söylemleri ve vücut dilleri bile anında olumluya dönüşüyor” diyen araştırmacılara bu bölgeye birkaç dakika süren hafif elektriksel uyarımlar depresyona sahip katılımcılarda hızlı bir duygu-durum yükselişini sağlıyor.
Yazar Notu: Sonuçlar umut vadetmekle birlikte, söz konusu araştırma bu seviyede yüksek sonuçların yayınlandığı ilk makale. Aynı yöntemin daha büyük, epilepsi kovaryansına sahip olmayan örneklemlerde tekrarlanması gerekli. Tabii ki beynin ameliyat edilip elektrot yerleştirilmesinden daha ılımlı yöntemlerle aynı bölgenin uyarıldığı/ketlendiği sonuçları da görmek gerek.
Kaynakça:
- Rao, V. R., Sellers, K. K., Wallace, D. L., Lee, M. B., Bijanzadeh, M., Sani, O. G., … & Chang, E. F. (2018). Direct Electrical Stimulation of Lateral Orbitofrontal Cortex Acutely Improves Mood in Individuals with Symptoms of Depression. Current Biology.
- Cheng, W., Rolls, E. T., Ruan, H., & Feng, J. (2018). Functional connectivities in the brain that mediate the association between depressive problems and sleep quality. JAMA psychiatry, 75(10), 1052-1061.
- Cheng, W., Rolls, E. T., Qiu, J., Liu, W., Tang, Y., Huang, C. C., … & Pu, J. (2016). Medial reward and lateral non-reward orbitofrontal cortex circuits change in opposite directions in depression. Brain, 139(12), 3296-3309.
Bir Yorum