Toryum reaktörleri uzun süredir temiz ve güvenli enerji kaynağı olarak düşünülen bir nükleer enerji türüdür. Yeni yapılan Rus araştırmasında, yeni bir toryum reaktörü tasarımı sayesinde silah sınıfındaki plütonyum yakılarak hem güç, hem de termal enerji elde edilebilir. Tabi bunun en iyi yanı, atık plütonyumun yok edilerek bertaraf edilebilmesi. İlginç olan şeyse Türkiye’de Bor gibi, Toryum da bolca mevcut.
Silah sınıfındaki (weapons-grade) plütonyum 239 en tehlikeli nükleer atık maddelerinden biridir ve 24,000 yıllık bir yarılanma süresine sahiptir. Fakat onu depolamak ve bertaraf etmek çok pahalı ve zor. Tekrar kullanılabilmesi için çok kompleks ve pahalı kimyasal işlemler gerektiriyor.
Toryum ise normalde doğada daha fazla mevcut, daha temiz ve verimli sistemler. Yine de bu sistemin önünde bazı engeller var.
Nükleer reaktörler bir kere zincirleme reaksiyon başladı mı kendi kendine beslenir. Nötronlar uranyum (genelde) çekirdeğine çarparak,bileşenlerine ayrılır ve fizyondan kaynaklanan enerjiyi ortaya çıkarır. Enerji ile daha fazla nötron salındıkça , bu fizyon diğer atomlara dönüştürülmesi için kullanılır.
Ama bu zincirleme reaksiyon kontrolden çıkarsa Çernobil veya Fukushima gibi felaketler yaşanıyor. Bu reaksiyonun sürekli dengede ve soğuk tutulması gerekiyor, erime gerçekleştiğinde felaketler kaçınılmaz. Düşünün ki, Japonya gibi gelişmiş bir ülke Fukushima’yı kontrol edemedi, vay ki Türkiye’nin haline. Uranyum reaktörleri gerçekten çok tehlikeli.
Toryum işte bu noktada ayrılıyor, kendi kendini zincir reaksiyonla besleyemiyor ve diğer bir radyoaktif maddeye ihtiyaç duyuyor. İşte Rus araştırmacılar bu aşamada nükleer silah yapımında kullanılan plütonyumu kullanmayı planlıyorlar.
Atık Plütonyum Değerlendirilecek
Böylece güvenli bir şekilde toryum reaktörlerinde atık plütonyum değerlendirilebilir. Böylece güvenli bir şekilde plütonyum yakılarak bertaraf edilebilir. Araştırmaya göre bu reaktör sayesinde plütonyumun nerdeyse tümü yakılabilir ve geri kalan atık grafit(kömüt) ,plütonyum ve diğer yarılanma ürünleri ile uzun süre nükleer tehlike yayamaz.
“Sovyet bölgesinde büyük miktarda silah derecesinde plütonyum birikti. Bunları depolama maliyeti çok büyük gerçekten ve bertaraf edilmeleri gerekiyor. ABD’de plütonyum işlenerek yakılıyor ve Rusya’da reaktörlerde yakılıyor. Buna rağmen halen atık plütonyum kalıyor ve radyoaktif atık alanlarında birikiyor. Bizim teknolojimiz % 97 oranında silah sınıfındaki plütonyum yakmaya imkan veriyor. Tüm plütonyum bertaraf edildiğinde, toryum reaktörlerinde U-235 ve U-233 kullanmak mümkün olacak,” diyor araştırmanın yazarı Sergey Bedenko.
Ayrıca toryum reaktörlerinin diğer avantajları da var. Yeni tesiste daha az enerji gerekiyor, 60 MWt güç ile diğer reaktörlere göre % 50 daha verimli çalışıyor. Ayrıca suyun desalinasyonundan elde edilen atık ısı kullanılabiliyor ya da hidrojen üretilebiliyor.
Toryum reaktörleri 40 yıl öncesinde çalışılsa da ,bugün çoğu ülke tehlikeli uranyum reaktörleri kullanılıyor. Yeniden üzerinde çalışılan enerji dostu toryum reaktörleri sayesinde tehlikeli nükleer atıklar bertaraf edilerek, güvenli nükleer enerji elde edilebilir.
Bu konuda daha önce ilgi çeken yazımı da okuyabilirsiniz.
Türkiye Temiz ve Güvenli Nükleer Enerji Toryum Yerine Neden Uranyumlu Tesis Kurmaya Çalışıyor ?
Araştırma Annals of Nuclear Energy dergisinde yayınlandı.
Kaynak : Tomsk Polytechnic University
https://newatlas.com/thorium-reactor-recycle-plutonium/53078/
2 Yorum