Kaliforniya Üniversitesi’nden bilim insanları farelere kök hücre ekerek omurilik hasarlarını tedavi etmede çığır açan bir gelişme kaydettiler. Kaliforniya Üniversitesi San Diego Tıp ve Savaş Gazileri İşleri Bakanlığı San Diego Sağlık Sistemi’nden bilim adamları, insandan alınan indükte pluripotent kök hücrelerini (iPSC) farelere hasar görmüş omuriliğine uygulandıktan sonra, on binlerce akson (sinir iplikçileri) oluşarak hayvanların merkezi sinir sistemini sardı. Bu inanılmaz gelişme sayesinde belki de omurilik felci gibi kalıcı hasarlar tedavi edilebilecek.
Ayrıca burada kullanılan iPSC hücreleri 86 yaşında sağlıklı erkek bireyden temin edildi.
“Elde edilen sonuçlar doğuştan gelen nöral mekanizmaların omurilik hasarının üstesinden gelmek için çok uzun aksonlar oluşturabildiğini gösterdi. Ayrıca bunun çok yaşlı insan hücrelerinden alınarak yeniden programlanmış olması inanılmaz bir yetenek,” diyor Mark Tuszynski.
Daha önceki çalışmada nöron olmaya programlanmış hücreler yeni ve hasar görmüş ağlardan yararlanarak yapılmıştı. Böyle tedavi edilen hayvanlar bazı uzuvlarını hareket ettirecek kadar gelişme olmuştu.
Fakat yeni elde edilen bulgular beraberinde yeni soruları da getirdi. Aksonlar bu şekilde yönlendirilerek, gelişimleri sağlanabilir uzun süreli olarak fonksiyonel ve olgun kalmaları sağlanabilir mi ?
Araştırmada bilim insanları 86 yaşındaki adamdan cilt hücreleri alarak, indükte pluripoten kök hücrelerine (iPSC) çevrilerek her türden hücreye dönebilecek hale getirildi. Sonrasında iPSC hücreleri nöron olacak şekilde programlanarak, matrikse tutturularak, iki haftalık omurilik hasarı olan sıçanlara yerleştirildi. 3 ay sonra araştırmacılar ekim yapılan hasarlı bölgeleri inceledi. Araştırmacılar olgun nöronları işaret biyo işaretler ve beyine kadar ulaşan uzun aksonlar gözlemledi.
Aksonlar yara dokularını atlatarak, mevcut fare nöronlarıyla bağlandı. Benzer şekilde , fare nöronları ekilen malzeme ve hücrelere uzadı. Ayrıca bu ekimlerde tümör üremesi gözlenmedi.
Ekilen insan hücreleriyle sıçan hücreleri arasında sınırsız bağlantılar oluşurken , fonksiyonel bir iyileşme gözlenmedi. Fakat baş bilim adamı Paul Lu farelerin elini kabiliyetli şekilde kullanmalarına göre test etti.Basit ayak hareketlerin halen işe yaradığını gösteriyor.
Ayrıca bazı iPSC ekimlerinde yaralar yeni bağlantılar kurulmasını engellemiş olabilir. Yara oluşumunu engellemek için yeni ekim metotları geliştirilen ayrı bir araştırma yapılacak. Araştırmacılar artık omurilik yaralanmalarını onarmak için en çok umut vaat eden nöral kök hücre tipini tanımlamaya çalışıyor. Araştırmacılar iPSC’leri,embriyonik kök hücre kökenli hücreleri ve diğer kök hücre tiplerini test ediyor.
“Normalde klinik denemelerin % 95’i kalır. Fakat biz tüm çabamızla omurilik yaralanmalarını tedavi edecek nöral kök hücre terapisini belirlemeye çalışıyoruz,” diyor Tuszynski.
Araştırma Referansı :
- Lu et al. Long-Distance Axonal Growth from Human Induced Pluripotent Stem Cells After Spinal Cord Injury. Neuron, 2014 (in press)
