Sizce bu kadar gelişmiş teknolojiye ve cihazlara rağmen neden hava durumunu tam olarak bilemiyoruz. Sizce atmosfere milyonlarca sensör yerleştirsek havayı tahmin edemez miyiz ? 20.yy sonlarında doğru meteorologlar bilgisayarların doğmasıyla bilim insanları kesin hava tahmini yapmanın artık an meselesi olduğunu düşünmeye başladılar. Bu nedenle dünyanın her yerinde hava istasyonları kurmaya başladılar,
Daha güçlü ve hızlı bilgisayarlara sahip oldukça bütün verileri işleyebilecek hava durumunu tümüyle tahmin edeceklerini düşünüyorlardı. Fakat yanılıyorlardı, çünkü evrenin kaos yapısı ve kuantum belirsizliği bunu imkansız kılıyor. Kelebek etkisi de denilen bir kaotik etki nedeniyle, siz istediğiniz kadar havayı kontrol edecek sensör yerleştirin, bu sensörler arasında bir kelebeğin kanat çırpması tayfunlar, fırtınalar yaratabiliyor.
Bunu açıklamak için ikili sarkaç testi kaosu mükemmel şekilde tanımlayan bir deney aslında. Eğer iki basit sarkacı yer çekiminin etkisine bırakırsanız hareketleri benzer şekilde olacaktır. Fakat bu sarkaçların ucuna bir sarkaç daha bağlarsanız, hareketleri tahmin etmek oldukça zor olacaktır. Sarkaçlar bu durumda kaos teorisine uygun bir şekilde birbirinden bağımsız olarak hareket etmektedir. Sarkaçları nanometre düzeyinde hatta atomik düzeyde aynı yüksekten bırakamayacağınızdan sarkaçların hareketleri de önceden öngörülememektedir. İşte hava olaylarında da sistemde ufak bir değişiklik kaotik ve büyük değişimlere yol açabilmektedir.
Her hava taneciğinin pozisyonunu ve durumunu tahmin edemeyeceğimizden hava durumunu da tahmin etmemiz bu nedenle mümkün değil. İşte bu belirsizlik hava durumunun tahmininde zorluklara neden oluyor. Dünyada havada yaklaşık 10^44 molekül var bunlardan birinin pozisyonunun hesaplanmasındaki en ufak hata hava durumunu tahmin etmenizi imkansızlaştırabilir. Yine de hava tahminleri bize az çok bilgi verebilir ama kesin hava durumunu tahmin etmek bu nedenle imkansız. Kaos teorisi halen NSA vb. gizli kurumlar tarafından üzerinde çalışılan bir teori. Bu teoriyle ilgili filmlere örnek verecek olursak The Bank(Banka-Kelebek Etkisi) ve Pi filmi verilebilir. Bu sayede borsa gibi insan etkenine bağlı devasa sistemler çözülmeye çalışılıyor.
2 Yorum