Massachusetts Amherst Üniversitesi’nden bilim insanları eşek derisinden yayılan bir kimyasalın keneleri kovmakta başarılı olduğunu gösterdi. Eşek derisindeki bu doğal kimyasalın DEET pestisiti kadar etkili olduğu kanıtlandı.
Özellikle geyik kenelerinden bulaşan Lyme hastalığı uzun süreli etkiler bırakabilen ağır bir hastalıktır.
Geyik keneleri, en çok zayıflatıcı ve ağrılı Lyme hastalığını yaymasıyla bilinse de, anaplazmoz ve babesioz gibi diğer birçok bakteriyel ve paraziter enfeksiyonu da yaymaktadır.
DEET ve permetrin gibi kovucular, bu zararlıları uzaklaştırmada etkilidir, ancak bunlar cilt tahrişine ve diğer yan etkilere neden olabilen oldukça güçlü kimyasallardır, ancak genellikle kullanımları güvenli kabul edilir. Limon okaliptüs yağı gibi doğal kene kovucular mevcuttur, ancak bunlar genellikle DEET kadar etkili değildir ve etkisi daha kısa sürer.
Eşeklerin yağ bezleri, derilerinden (E)-2-oktenal olarak bilinen bir bileşik salgılar. Geçen yıl yapılan küçük bir saha çalışması, Brezilya’da kenelerin istila ettiği bir bölgede yürürken bu bileşiği yavaşça salan bir cihaz takan gönüllülerin bacak koruyucularına çok daha az böcek yapıştığını göstermiştir. Başka bir çalışma, atların ve eşeklerin bulunduğu kenelerin bol olduğu bölgelerde kenelerin atlara yapıştığını, ancak eşeklere yapışmadığını göstermiştir.
Eşeklerin kene kovucu süper gücünü daha ayrıntılı olarak araştırmak isteyen UMA araştırmacıları, filtre kağıdına %20’lik oktenal çözeltisi uyguladı ve kenelerin 10 dakika boyunca bu kağıdın üzerinde gezinmesine izin verdi. Ayrıca, %20’lik DEET çözeltisi ve etanol içeren kontrol kağıdı kullanarak kenelerin hareketlerini test ettiler. Kenelerin hareketleri izleme yazılımı kullanılarak gözlemlendi.
Araştırma, oktenalin tüm durumlarda keneleri kovmada DEET kadar etkili olduğunu ve erkek keneler söz konusu olduğunda DEET’ten daha etkili olduğunu bir kez daha gösterdi. Ayrıca oktenalin DEET’ten daha uzak mesafedeki keneleri de kovabildiğini gözlemlediler.
Araştırmacılar, bu bileşiğin zararlıları tam olarak nasıl kovduğunu bulmak için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini, böylece sert kimyasallara dayanmayan etkili bir yeşil kovucu geliştirilebileceğini söylüyorlar. Ekip ayrıca, bu tür bir bileşiğin insan cildine uygulanmasının yanı sıra, vahşi doğada geyik kenelerini kontrol etmek için doğal bir böcek ilacı olarak da kullanılabileceğini belirtiyor.
Bulgular PLOS One dergisinde yayımlandı .
Kaynak: Massachusetts Amherst Üniversitesi
