Bilim kurgu severlerin de sevdiği bir teori olan, tüm evrenin gelişmiş bir bilgisayar simülasyonu olabileceği teorisi matematikçiler tarafından yeniden ele alındı. British Columbia Üniversitesi’nden matematikçiler, teorinin olasılık dahilinde olmamakla beraber, imkansız olduğunu kanıtladı.
BC Okanagan Irving K. Barber Fen Fakültesi’nde Yrd. Doç. Dr. Mir Faizal ve uluslararası meslektaşları Dr. Lawrence M. Krauss, Dr. Arshid Shabir ve Dr. Francesco Marino, gerçekliğin temel doğasının hiçbir bilgisayarın simüle edemeyeceği bir şekilde işlediğini göstermiştir.
Journal of Holography Applications in Physics dergisinde yayınlanan makalede elde edilen bulguların Matrix benzeri bir dünya olmadığını kanıtlamakla beraber aynı zamanda çok daha derine iniyor. Evren herhangi bir algoritmanın ulaşamayacağı bir kavrayış üzerine kurulmuştur.
“Evrenin simüle edilebileceği öne sürülüyor. Böyle bir simülasyon mümkün olsaydı, simüle edilen evrenin kendisi yaşamı ortaya çıkarabilir ve bu da kendi simülasyonunu yaratabilirdi. Bu yinelemeli olasılık, evrenimizin başka bir simülasyonun içinde yer alan bir simülasyon değil, orijinal evren olması ihtimalini oldukça düşük kılıyor. Bu fikir bir zamanlar bilimsel araştırmanın ötesinde olduğu düşünülüyordu. Ancak, son araştırmalarımız bunun aslında bilimsel olarak ele alınabileceğini göstermiştir, “diyor Dr. Faizal.
Araştırma, gerçekliğin kendisinin büyüleyici bir özelliğine dayanmaktadır. Modern fizik, Newton’un uzayda zıplayan somut “madde” kavramının çok ötesine geçmiştir. Einstein’ın izafiyet teorisi, Newton mekaniğinin yerini almıştır. Kuantum mekaniği, anlayışımızı yeniden dönüştürmüştür. Günümüzün en ileri teorisi olan kuantum yerçekimi, uzay ve zamanın bile temel olmadığını öne sürüyor. Bunlar daha derin bir şeyden ortaya çıkıyor: saf bilgi.
Algoritma Bir Yerden Sonra İşe Yaramayacak
Bu bilgi, fizikçilerin Platonik alem olarak adlandırdıkları, deneyimlediğimiz fiziksel evrenden daha gerçek olan matematiksel bir temelde var. Uzay ve zamanın kendisi bu alemden ortaya çıkıyor.
İşte burada işler ilginçleşiyor. Ekip, bu bilgi temelli temelin bile yalnızca hesaplama kullanarak gerçekliği tam olarak tanımlayamadığını gösterdi. Gödel’in eksiklik teoremi de dahil olmak üzere güçlü matematiksel teoremler kullanarak, her şeyin tam ve tutarlı bir şekilde tanımlanabilmesi için “algoritmik olmayan anlayış” olarak adlandırdıkları bir şeyin gerekli olduğunu kanıtladılar.
Şöyle düşünün: Bir bilgisayar, ne kadar karmaşık olursa olsun, tarifleri adım adım uygular. Ancak bazı gerçekler, algoritmik olmayan anlayışla, yani mantıksal adımlar dizisini takip etmeyen bir anlayışla kavranabilir. Bu “Gödelci gerçekler” gerçektir, ancak hesaplama yoluyla kanıtlanması imkansızdır.
İşte “Bu doğru ifade kanıtlanamaz” ifadesini kullanan basit bir örnek. Eğer kanıtlanabilir olsaydı, yanlış olurdu ve mantığı tutarsız hale gelirdi. Eğer kanıtlanamazsa, o zaman doğrudur, ancak bu da onu kanıtlamaya çalışan herhangi bir sistemi eksik hale getirir. Her iki durumda da, saf hesaplama başarısız olur.
Dr. Faizal, “Kuantum yerçekiminin hesaplamalı teorisini kullanarak fiziksel gerçekliğin tüm yönlerini tanımlamanın imkansız olduğunu gösterdik. Bu nedenle, fiziksel olarak eksiksiz ve tutarlı bir her şeyi açıklayan teori, yalnızca hesaplamadan türetilemez. Bunun yerine, kuantu yerçekiminin hesaplamalı yasalarından daha temel ve dolayısıyla uzay-zamanın kendisinden daha temel olan, algoritmik olmayan bir anlayış gerektirir.”
Platonik alemdeki hesaplama kuralları prensipte bir bilgisayar simülasyonunkine benzeyebildiğine göre, bu alem de simüle edilemez mi?
Hayır, diyor araştırmacılar. Çalışmaları daha derin bir gerçeği ortaya koyuyor.
Dr. Faizal, “Eksiklik ve tanımlanamazlık ile ilgili matematiksel teoremlerden yararlanarak, gerçekliğin tamamen tutarlı ve eksiksiz bir tanımının yalnızca hesaplama yoluyla elde edilemeyeceğini gösteriyoruz” diye açıklıyor. “Bu, tanım gereği algoritmik hesaplamanın ötesinde olan ve bu nedenle simüle edilemeyen algoritmik olmayan bir anlayış gerektirir. Dolayısıyla, bu evren bir simülasyon olamaz.”
Ortak yazar Dr. Lawrence M. Krauss, bu araştırmanın derin etkileri olduğunu söylüyor. “Fiziğin temel yasaları, uzay ve zaman içinde yer alamaz, çünkü onları onlar yaratır. Ancak, uzun zamandır, her şeyi açıklayan gerçek bir temel teorinin, sonunda bu yasalara dayanan hesaplamalarla tüm fiziksel fenomenleri açıklayabileceği umulmuştur. Ancak biz bunun mümkün olmadığını gösterdik. Gerçekliğin tam ve tutarlı bir açıklaması, daha derin bir şey gerektirir: algoritmik olmayan anlayış olarak bilinen bir anlayış biçimi.”
Dr. Faizal, ekibin vardığı sonucun açık olduğunu ve önemli bir bilimsel başarı olduğunu söylüyor.
“Her simülasyon doğası gereği algoritmiktir, programlanmış kurallara uymak zorundadır. Ancak gerçekliğin temel düzeyi algoritmik olmayan anlayışa dayandığından, evren bir simülasyon olamaz ve asla olmazdı, “diyor.
Simülasyon hipotezi uzun süre test edilemez olarak kabul edildi ve bilimden çok felsefeye ve hatta bilim kurguya indirgendi. Bu araştırma, onu matematik ve fizik alanlarına sokarak kesin bir cevap veriyor.
Yani evrenin bir bilgisayar simülasyonu olması mümkün değildir.
Araştırma Referansı: Mir Faizal et al, Consequences of Undecidability in Physics on the Theory of Everything, Journal of Holography Applications in Physics (2025). DOI: 10.22128/jhap.2025.1024.1118. On arXiv: DOI: 10.48550/arxiv.2507.22950
