Almanya’da Wendelstein 7-X füzyon reaktöründe 80 milyon 0C sıcaklıkta ilk hidrojen plazmasını üretildi. Geçtiğimiz sene 10 Aralık’ta helyum kullanarak 300 plazma üretilmişti. Bu sayede plazma haznesi temizlenerek sıcaklık yükseltildi. Makinedeki bu plazma saniyenin onda birinde gerçekleşmişti ve 1 milyon 0C sıcaklığına ulaşabilmişti. Sonrasında plazma 6 milyon 0C sıcaklığa ulaştı.
Dün Almanya Şansölyesi Angela Merkel’in düğmeye basmasıyla Wendelstein 7-X stelleratör tipi füzyon reaktöründe ilk hidrojen plazması oluşturuldu. 2MWt’lık mikrodalga atımı ile ısıtılan düşük miktarda hidrojen gazı çok sıcak düşük yoğunluklu bir hidrojen plazmasına dönüştürüldü. Bu işlem sonucunda hidrojen atomunun elektronları hidrojen çekirdeğinden ayrıldı. Manyetik kafeste hapsedilen yüklü parçacıklar plazma duvarlarına değmeden havada asılı kaldı.
Wendelstein 7-X’in operasyon şefi Hans-Stephan Bosch; “80 milyon derece sıcaklığın ömrü saniyenin dörtte biri kadar sürüyor, bu ilk hidrojen plazması tüm beklentilerimizi karşılıyor, ” diyor.
IPP bu başlangıç deneyinin Mart’ın ortalarına kadar devam ettirileceği ve sonrasında plazma odasının açılarak karbon çubukların kurulacağı ve safsızlıkların temizleneceği belirtiliyor.
Bu tesisler 10 saniyeye kadar deşarj yaparak yüksek sıcaklıklara ulaşabilir. Dört yıla kadar başarılı çalışmalar yapıldığında 30 dakikalık deşarjlar yapılarak 20MWt’lık ısıtma gücüne erişilebileceği belirtiliyor.
Wendelstein stelleratör füzyon reaktörü tokamak füzyon reaktöründen farklı olarak çalışıyor. ITER gibi tokamak tipi reaktörler simit şeklinde bir yapıya sahip ve manyetik bobinlerle sarılı bir sistem. Tokamaklardaki problem plazmayı hapseden manyetik bobinlerin halkanın dışından daha az yoğun olmasıydı. Fakat bu sisteme dair MIT ve Lockhead Martin’in yeni çalışmaları da mevcut.
Wendelstein 7-X enerji üretmek için kullanılmayacak, sadece stelleratörlerin enerji santrali olarak uygun olduğunu göstermek için üretildi.
Avrupa birliği tarafından desteklenen proje 370 milyon avroya mal oluyor.
Kaynak : http://www.world-nuclear-news.org/NN-Wendelstein-7-X-produces-first-hydrogen-plasma-0402165.html
