Her 33 yılda bir Aslan takım yıldızından geçen Leonid meteorları bir orak misali yağarak, Aslan’ın kükremesi gibi zirveye taşınır. Bu yıl 14-20 Kasım arasında gerçekleşecek yeni Leonid yağmurunda sürpriz yaşanabilir. Normalde saatte 15 ila 20 leonid görülürken, bu yıl binlerce yıldız görülme olasılığı olduğu söyleniyor. Sabah saatlerine doğru daha iyi bir izleme olabileceği belirtiliyor.
2024’te Leonidler
Kuşkusuz, 2024’ün pek yağmurlu olması beklenmediğinden gökyüzü açık olacak. . 2024’ün normal yıllık maksimumun17 Kasım Pazar günü İstanbul saatiyle sabah 7 civarında pik yapması bekleniyor. İdeal koşullar altında saatte ortalama 15-20 meteorun görülmesi bekleniyor. Bu da şafağın erken saatlerinde Avrupa’yı tercih ediyor.
Ancak bu hafta erken saatlerde gelebilecek ve izlemeye değer birkaç başka akış da var. Paris Gözlemevi IMCCE’den Jérémie Vaubaillon, Dünya’nın 55P/Tempel-Tuttle kuyruklu yıldızından gelen üç eski akımla karşılaşabileceğini belirtiyor.
Kuyruklu yıldız Leonidlerin kaynağıdır. Dünya 33,8 yıllık bir yörüngede kuyrukluyıldızın bıraktığı toz ve enkaz akıntısına daldığında bir meteor yağmuru meydana gelir.
– 1633’te bırakılan bir iz (2001 meteor fırtınasının kaynağı). Dünya, 14 Kasım günü 16:37 UT’de, sabahın erken saatlerinde kuzeybatı Kuzey Amerika’yı tercih ederek bu izin yakınında bulunuyor.
– 1733’ten kalma bir toz izi, 19/20 Kasım 23:53 ila 00:54 UT’de zirve yapıyor ve kuzey/orta Asya’yı tercih ediyor.
– Ve son olarak, 14 Kasım’da 16:37 UT’de (1633 akıntısıyla aynı zamanda) bir dizi daha eski (bin yıldan daha eski) akıntıyla karşılaşma. Bu arada 1733 akıntısının 1866 Leonid meteor fırtınasının şüpheli kaynağı olduğunu da belirtmek gerekir.
Ayın 14’ünde bu Perşembe sabahını izlemek, bir şovun içinde olup olmadığımızın habercisi olabilir. Ne yazık ki, Ay bu hafta 15 Kasım’da dolunaya doğru ilerliyor, yani artan aydınlatma sağlayacak ve gözlemlenen meteor oranlarını azaltacak.
Geçtiğimiz yıllarda Leonidler saatte 20 civarında tahmin edilen oranlarda sabit kaldı. Önümüzdeki yıl, 2025’te 1699 akıntısıyla bir başka karşılaşmanın ve olası bir patlamanın öngörüldüğünü belirtmek gerekir.
Kozmik Anafor’da Leonid yağmurlarıyla ilgili detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
Meteor yağmuru… yoksa fırtına mı?
Meteor fırtınaları, zenital saatlik oran saatte 500 veya daha fazla olduğunda meydana gelir. Unutmayın, bin veya daha yüksek bir ZHR, her birkaç saniyede bir meteor gördüğünüz anlamına gelir.
Ekim Draconidleri ve Aralık Andromedidleri de büyük patlamalara eğilimlidir, ancak Leonidler en kötü şöhretli ve en iyi bilinenleridir. 1966 yılında ABD’nin güneybatısında görülen yağmur, saatte 150.000’e varan inanılmaz bir ZHR’ye ulaştı (!)
Leonidlerin gözlemlenmesi ve görüntülenmesi
Meteorları görmek için en iyi saatler sabahın erken saatleridir, çünkü Dünya yüzeyinin akıntıya doğru dönük olan kısmında durursunuz. Noktasal göktaşları yağmur ışıltısının yakınında meydana gelirken, uzun çizgiler ışıltının her iki tarafında yaklaşık 45 ila 90 derece uzakta keskin bir profilde göze çarpacaktır.
Eğer sizde leonid yağmurlarını izlemek isterseniz, gökyüzüne bakın. Bu şansı kaçırmayın, bu muhteşem gösteriyi belki de 2030’a kadar göremeyebilirsiniz.
Meteor Yağmurları
Bu yazıyı yazdığımız Kasım ayında ise bizleri bir meteor yağmuru bekliyor. Dünya’ya doğru bir mermiden tam 32 kat daha hızlı düşerek, Güneş sisteminin bir parçası olduğumuzu hatırlatan meteor yağmurları; yüzyıllardır mistik bir şekilde bizi büyülüyor. Peki bu meteor yağmurları tam olarak nedir?
Meteor yağmurları nereden gelirler, insanlar için tehlikeli midir?
Meteor yağmurları; Dünya’nın yörüngesi, bir kuyruklu yıldızın yörüngesi ile kesiştiğinde meydana gelir. Kuyruklu yıldızlar seyahat ederken; arkalarında çoğu zaman çakıl taşı veya kum taneleri, bazen de büyük kayalıklar bırakırlar. Dünya her yıl “meteoroid akarsuları” olarak bilinen bu “enkazın” içinden geçer. Dünya atmosferinde hızla ilerleyen bu enkaz, hava parçacıklarıyla sürtünme yaratır ve büyük miktarda ısı üretir. Enkazı oluşturan meteorlar, “saçılma noktası (radyant)” adı verilen bir noktadan saçılıyormuş gibi gözükür. Bu çıkış noktasında ya da yakınında yer alan takımyıldız, meteor yağmuruna adını verir.
Her yıl Kasım ayının ortasında, yılın en hızlı ve büyük meteor yağmurlarından biri olan Leonid-Aslan meteor yağmuru; kayan yıldızlarıyla gökyüzünü aydınlatır. Gökyüzünde meteorların ortaya çıktığı nokta; Aslan takımyıldızında yer aldığından, meteor yağmuru “Leonid” olarak adlandırılır. Genellikle 17 veya 18 Kasım tarihlerinde zirveye ulaşan Leonid meteor yağmuru, Dünya 55P / Tempel-Tutte kuyruklu yıldızının yörüngesinde bıraktığı toz ve enkazdan geçtiği sırada meydana gelmektedir. Kuyruklu yıldız, Güneş’in etrafındaki dolanımını yaklaşık 33 yılda tamamlamaktadır.
Kuyruklu yıldızdan kalan tüm toz ve kaya parçacıkları Dünya’nın atmosferinde yanarken, gökyüzünde hızla akan parlak çizgiler yaratır. Leonid meteorları saatte yaklaşık 295 bin km hızla, neredeyse saniyede 72 km gidebilir.
Leonid meteor yağmurunda saatte yaklaşık 10-15 kayan yıldızla bir gökyüzü şöleni yaşanır. Leonid meteor yağmurunda tarihte birçok kez farklı zamanlarda meteor sayısı bakımından ilginç patlamalar yaşanmıştır. Bazı kaynaklara göre saatte 100 bine ulaşan meteor sayısı ile 1833 yılında yaşanan meteor yağmuru “gökten yıldızların düştüğü gece” olarak tanımlanmıştır. Her 33 yılda bir, bu gibi bir patlama yaşanabilir. Bunun gibi bir sonraki Leonid meteor yağmuru gösterisininin 2034 yılında gerçekleşmesi tahmin ediliyor.
Bir meteor yağmurunu izlemek için herhangi bir özel ekipmana ihtiyacınız yok, ihtiyacınız olan tek şey açık bir gökyüzü!
Şehir ışıklarından uzakta bir izleme noktası bulun.(tabi bulabilirseniz:) Gözünüzün karanlığa alışması 15 ila 20 dakika sürebilir. Hava koşullarına göre kalın giyinmeyi ihmal etmeyin. İzleme noktanızı bulduğunuzda, yere uzanın ve Aslan takımyıldızına doğru bakın. Aslan takımyıldızı skyview uygulamasıyla bulabilirsiniz.
Kaynaklar:
https://www.spacecampturkey.com/leonid-meteor-yagmuru
https://www.sciencealert.com/leonid-meteor-shower-may-put-on-a-surprise-show-this-week
