Yeni yapılan bilimsel bir araştırmaya göre gözdeki kılcal damarlar, vücudun ne kadar hızlı yaşlandığını ve kalp sağlığına dair kanıtlar sunabilir. Mcmaster Üniversitesi ve Population Health Research Enstitüsü’nde apılan araştırma Science Advances dergisinde yayınlandı. Yapılan araştırmaya göre retina taramaları sayesinde kişinin kalp sağlığı ve biyolojik yaşlanması kolayca ölçülebilir. Bu taramalar sayesinde gelecekte doktorlar semptomlar daha oluşmadan, önleyici tedbirler alabilecek.
Gözler, Genetik ve Kan Belirteçleri Arasında Bağlantı
“Retina taramaları, genetik ve kan biyobelirteçlerini birbirine bağlayarak, yaşlanmanın vasküler (damar) sistemi nasıl etkilediğini açıklamaya yardımcı olan moleküler yolları ortaya çıkardık,” diyor çalışmanın kıdemli yazarı ve McMaster Tıp Fakültesi’nde Doç. Dr. Marie Pigeyre. Pigeyre’ye göre, gözden vücudun kan dolaşım sistemine erişilebilir ve benzersiz bir bakış açısı sağlayacak. “Retina kan damarlarındaki değişiklikler genellikle vücudun küçük damarlarında meydana gelen değişiklikleri yansıtır,” diye açıklıyor. Bu ilişkileri araştırmak için, araştırmacılar dört büyük ölçekli çalışmadan elde edilen 74.000’den fazla katılımcının retina görüntülerini, genetik profillerini ve kan örneklerini analiz ettiler: Kanada Yaşlanma Boylamsal Çalışması (CLSA), Diyabet Genetiği Denetim ve Araştırma Tayside Çalışması (GoDARTS), İngiltere Biyobankası (UKBB) ve PHRI Prospektif Kentsel Kırsal Epidemiyoloji (PURE) çalışması.
Analizleri, daha basit ve daha az dallı retina damarlarına sahip bireylerin kardiyovasküler hastalık riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Aynı bireyler ayrıca, artan iltihaplanma ve azalan yaşam süresi gibi hızlandırılmış yaşlanmanın biyolojik belirtilerini de gösterdi. Günümüzde, kalp hastalığı, felç ve demans gibi yaşlanmayla ilgili durumları değerlendirmek genellikle çok sayıda karmaşık test gerektirir. Araştırmacılar, retina görüntülemenin bir gün bu süreci basitleştirerek hem yaşlanma hem de kardiyovasküler risk için hızlı ve erişilebilir bir ölçüm sağlayacağını umuyor. Ancak, şimdilik bu tür taramaların, hala kapsamlı testler gerektiren daha geniş bir klinik tablonun sadece bir parçası olduğunu belirtiyorlar.
Yaşlanmanın Arkasındaki Moleküler İpuçları
Kan biyo-belirteçleri(biyo-marker) ve genetik verilere daha derinlemesine bakıldığında, basit ilişkilerden çok daha fazlası ortaya çıktı ve bu değişiklikleri tetikleyen biyolojik mekanizmalara işaret ediyordu. Araştırmacılar, enflamasyon(iltihaplanma) ve vasküler yaşlanma ile bağlantılı birkaç önemli proteini belirlediler ve bu da ilaç geliştirme için yeni yollar önerdi. En dikkat çekici proteinler arasında, her ikisi de yaşa bağlı kan damarı hasarı ile ilişkili olan MMP12 ve IgG-Fc reseptörü IIb vardı. Pigeyre’ye göre, bu moleküller umut verici terapötik hedefler olabilir. Pigeyre, “Bulgularımız, vasküler yaşlanmayı yavaşlatmak, kardiyovasküler hastalıkların yükünü azaltmak ve nihayetinde yaşam süresini uzatmak için potansiyel ilaç hedeflerine işaret ediyor” diyor.
Çalışma, uluslararası bir araştırma girişimi olan PHRI liderliğindeki Prospective Urban and Rural Epidemiological study’den (Kentsel ve Kırsal Epidemiyoloji Çalışması) elde edilen kan proteini biyobelirteç verilerinden yararlandı. Projenin finansmanı, Kanada Sağlık Araştırmaları Enstitüsü, McMaster Üniversitesi’nden E.J. Moran Campbell İç Kariyer Araştırma Ödülü ve Hamilton Sağlık Bilimleri (HHS) Erken Kariyer Araştırma Ödülü tarafından sağlandı. CLSA aracılığıyla gerçekleştirilen retina görüntü analizleri, HHS Yeni Araştırmacı Fonu tarafından da desteklendi.
Kaynak: https://sciencedaily.com/releases/2025/11/251103093018.htm
Referans:
Ana Villaplana-Velasco, Nicolas Perrot, Yu Hang, Michael Chong, Emanuele Trucco, Muthu R. K. Mookiah, Walter Nelson, Jeremy Petch, Hertzel C. Gerstein, Parminder Raina, Salim Yusuf, Miguel O. Bernabeu, Albert Tenesa, Konrad Rawlik, Guillaume Pare, Alexander Doney, Erola Pairo-Castineira, Marie Pigeyre. Mendelian randomization study implicates inflammaging biomarkers in retinal vasculature, cardiovascular diseases, and longevity. Science Advances, 2025; 11 (43) DOI: 10.1126/sciadv.adu1985
