Yapay zeka şaşırtmaya devam ediyor. Amazon ve Google asistanları kolaylıkla konuşmaları çözerek anlayabiliyor ve bu bize artık çok normal gelmeye başladı. Fakat yeni geliştirilen yapay zeka sistemi, beynimizde oluşturduğumuz sözcükleri, bir kelime bile duymamış olmasına rağmen inanılmaz bir hızla yazıya dökebiliyor.
San Francisco Kaliforniya Üniversitesi’nden(UCSF) beyin cerrahı Edward Chang liderliğindeki bir araştırma ekibi, epilepsi hastalarının kortikal aktivitesi esnasında, beyinlerindeki elektrotlar yardımıyla elektrik impulslarını kaydederek, elektro-kortikogramlarını çözdü.
Normalde araştırmada 4 epilepsi hastasının nöbetlerini görüntülenmesi hedefleniyordu. Buna rağmen, UCSF ekibi ek bir deney yapmaya karar verdi. Katılımcılar bir grup sözcüğü okuyarak tekrarlarken, beyin aktivitelerini de kaydetti.
Sonra hastaların önemli sözcükleri söylerken, kaydedilen konuşma ifadelerine ilişkin beyin aktivitelerinden, kaynaklı desenler ile bu veriler beslendi.
En son diğer bir nöral ağ bu sunumları çözümlemek için tümüyle sözcüklere ilişkin kortikal işaretleri temel aldı ve sonra konuşulan 30 ila 50 sözcük tekrarından yola çıkarak, söylenen sözcükleri tahmin etmeye çalıştı.
Yapay Zekanın Hata Payı %3
Araştırmanın en iyi yanı ise sistemin bir katılımcıda beyin sinyallerini sadece % 3 kelime hata payıyla tahmin edebilmesiydi. Bu belki de, katı deneysel koşullar altında, yapay zekanın bir insanın aklını okumaya en yakın olduğu an olabilir.
Makalede araştırma ekibi, yapay zekanın bazı tahminlerde hatalı sonuçlar üretebileceğini fakat bunun sürekli olmayacağını söylüyor.. Genelde hatalar yanlış duyulan sözcükler gibi değil. Bunun YZ’deki sınırlı veri setinden kaynaklanabileceği düşünülüyor.
Genelde hata örnekleri şöyle;
- ‘the museum hires musicians every evening’, kelimesi şu şekilde tahmin edilmiş,’ museum hires musicians every expensive morning’;
- ‘part of the cake was eaten by the dog’ kelimesi şu şekilde tahmin edilmiş, ‘part of the cake was the cookie’;
- ‘tina turner is a pop singer’, kelimesi şu şekilde tahmin edilmiş ‘did turner is a pop singer’.
Bazı durumlarda ise ne semantik, ne de fonetikle hiçbir ilişkisi olmayan kelimeler çok yanlış tahmin edilmiş. Örneğin; ‘she wore warm fleecy woollen overalls’ şu şekilde yorumlanmış; ‘the oasis was a mirage’.
Hataların tuhaflığına rağmen, YZ tabanlı beyin aktivitesi çözümlenmesine dayanan bu sistem çok iyi çalışıyor. Profesyonel kopyalayıcılar % 5 hataya sahipken, YZ % 3 hata yapıyor. Bu gerçekten iyi bir sonuç gibi gözükse de, sistem sadece 250 sözcüğün kortikal işareti öğrendiğinden, henüz profesyonellerin onbinlerce sözcüklük hazinesine yaklaşamıyor.
Tabi halen sistemin üstesinden gelmesi gereken pek çok zorluk var ama yine de belki bir gün konuşma yeteneğini kaybetmiş insanlar için kullanılabilir. Eğer bu teknoloji gerçekten işe yararsa , başlangıç niteliğindeki bu deneylerin çok daha ötesine geçilebilir. Ayrıca dilin esnekliği ve kelime hazinesi de genişletilebilir.
Araştırma Nature Neuroscience dergisinde yayınlanabilir.
Yapay zekanın teknolojik gelişimi çok hızlı, önümüzde ki yıllar olağan hale gelmiş ve koflaşmış standartlarına elveda deyip, değişime odaklı bambaşka bir dünyaya hazır olalım!