Massachusetts Genel Hastanesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, iyi bir uyku sizi kalp hastalığına karşı da koruyor. Aterosklerosis, diğer adıyla damar tıkanıklığında, uyku faktörünün damar plağı oluşumunda etkili olduğu keşfedildi. Nature dergisinde yayınlanan araştırmada, yetersiz uykunun iltihaplı(inflamatuvar) beyaz kan hücreleri sayısını arttırarak damar tıkanıklığına katkı sağlayan başlıca mekanizmayı tanımladı.
“Uykun inflamatuvar kemik hücrelerinin üretimini düzenlemeye yardımcı oluyor, uyku bozukluğu durumunda; daha fazla enflamasyon ve daha fazla kalp hastalığı riski doğuyor. Ayrıca beyinde uyanıklığı kontrol eden hormonun nasıl kemik iliğini işleyerek kardiyovasküler hastalığa karşı koruma sağladığını tanımladık,” diyor doktora öğrencisi kıdemli araştırmacı Filip Swirski.
Yetersiz uykuda aterosklerozun nasıl arttığını araştırmak için, Swirski’nin ekibi gürültü ya da rahatsızlıktan dolayı sürekli uyanmakta olan birinin deneyimine benzer şekilde, uyku kesintileri yaşayan ateroskleroz geliştirmek üzere genetik olarak programlanmış fareleri kullandı. Uyku bozukluğu yaşayan fareler, normal uyuyan farelerde kıyaslandığında kilo , kolesterol veya glukoz toleransında fark gerçekleşmezken ,uyku bölünmeleri yaşadığında büyük arteriyel plakalar , yüksek miktarda monosit ve nötrofil geliştiği görüldü. Yani inflamatuvar hücrelerin aterosklerozise katkısı görüldü.
Yapılan ilave deneylerde uyku yoksunluğu çeken farelerde 2 katına yakın kemik iliği kök hücresi üretimine bağlı olarak beyaz kan hücrelerinde artış görüldü. Hipokretin adı verilen uyku regülasyonunda rol oynayan hormonun akyuvar üretimin beklenmedik rol oynadığı bulundu. Normalde insanlar dahil tüm hayvanlarda uyanık haldeyken, yüksek miktarda üretilen hipokretin seviyelerin uykusuzluk durumunda önemli miktarda düştüğü görüldü.
MGH ekibi hipokretinin beyaz kan hücreleriyle kemik iliğindeki nötrofil öncüllerin etkileşimini regüle ettiğini ortaya koydu. Nötrofillerin ise monosit üretimini tetikleyerek, CSF-1 faktörünü saldığını keşfetti. Bununla beraber hipokretin geni eksikliğinde, hormonun CSF-1 ifadesini etkileyerek monosit üretimi ve arteryal plakların oluşumunu kontrol ettiği ortaya çıktı. Uyku eksikliği yaşayan hayvanlarda hipokretin düşerek nötrofiller tarafından CSF-1 artışına neden olarak, monosit üretimini arttırarak aterosklerosizi hızlandırdığını ortaya çıkardı.
“Bu doğrudan gösterim hipokretinin de önemli bir inflamatuvar ara bulucu olduğu gösteriyor,” diyor Harvard Tıp Okulu Radyoloji Bölümü’nden Yrd. Doç. Dr. Swirski
Araştırmacılar daha fazla araştırma yaparak, uyku düzenini düzenleyen damar sağlığını etkileyen mekanizmaları ortaya çıkarmak istiyor.
https://www.sciencedaily.com/releases/2019/02/190213132317.htm
- McAlpine CS, Kiss MG, Rattik S, He S, Vassalli A, Valet C, Anzai A, Chan CT, Mindur JE, Kahles F, Poller WC, Frodermann V, Fenn AM, Gregory AF, Halle L, Iwamoto Y, Hoyer FF, Binder CJ, Libby P, Tafti M, Scammell TE, Nahrendorf M, Swirski FK. Sleep modulates haematopoiesis and protects against atherosclerosis. Nature, 2019 DOI: 10.1038/s41586-019-0948-2
