Sorting by

×
İlginç BilimKimyaMakaleler

Karbonun 6 Bağ Yapabileceği Doğrulandı

40 yıl önce öne sürülen , karbonun 6 bağ yapabileceği iddiası sonunda onaylandı. Organik kimya kitaplarından bildiğimiz gibi ,karbon ancak 4 bağ yapabilir. Fakat istisnai bir durumda karbon karbonun 6 bağ yapabileceği X ışınları (röntgen) kullanılarak ilk kez haritalandı ve 2 Ocak’ta Angewandte Chemie dergisinde yayınlandı.
Bu yapı yeni olmasa da, “ Biri bu molekülün fotoğrafını gördüğünde büyük bir etki yaratacağını düşünüyorum. Karbonun sadece 4 arkadaşı olabileceğini düşünen insanlar için bu çok önemli. Karbon 4 atomdan fazla atomla ilişkilendirilebiliyor,” diyor Kaliforniya Üniversitesi’nden kimyager Dean Tantillo.
Atomik bağda elektronlar paylaşılır. Tipik bağlanmada iki elektron, her birinden bir atom olmak üzere paylaşılır. Karbon kendinde 4 paylaşılan elektron barındırır ve bunlar diğer atomlarla bağlanır.
Fakat bu kural daima geçerli değil. 70lerde Alman bilim insanları heksametilbenzen adı verilen sıra dışı bir keşfe imza attı. Bu düz altıgen halka 6 karbon atomundan oluşuyordu. Halkanın her tepe noktasında ekstra bir karbon atomu tutunuyordu aynı 6 küçük kol gibi. Hidrojen atomları bu halkanın kollarına tutunmuştu. Kalan elektronlar ise halkanın merkezinde durarak, bağları güçlendiriyor ve molekülü daha stabil hale getiriyorlardı.
Bilim insanları molekülden iki elektron çıkarınca, geriye pozitif yük kalıyor ve şeklini değiştireceğine dair biraz kanıt barındırıyordu. Öyle görünüyor ki, bir karbon atomu yeniden planlayınca, 6 diğer karbon bağlanıyordu. Fakat araştırmacılar bu yapıyı deneysel olarak kanıtlayamamıştı.



Heksametilbenzen Yeniden Yapıldı


İşte bu soruya yeniden dönen araştırmacılar , farklı bir laboratuvar molekülünü yeniden sentezledi.  Yüklü bir heksametilbenzen oluşturmak oldukça zordu,ancak çok güçlü bir asit içinde stabil hale geliyordu diyor, Free University of Berlin’den kimyager, Moritz Malischewski. Ayrıca eski deneyin detayları biraz kafa karıştırıcıydı. Fakat biraz kurcalayınca yüklü molekül elde edilebildi. Sonrasında Moritz ve Konrad Seppelt molekülü,birkaç molekülle birlikte kristalleştirdi ve X ışını ile kristalin üç boyutlu haritasını çıkardı.
X ışını ile bilim insanları 1970’de önerilen molekülü doğruladı. Heksametil iki elektron kaybedince yeniden hizalanıyor. Bir karbon halkadan dışarı çıkarak, üstte yeni bir pozisyon alıyor düz altıgen halkadan, beşyüzlü karbon piramitine dönüyor. Piramitin tepesindeki karbon 5 aşağıda ve yukardaki 1 karbonla bağlanıyor.
Malischewski molekülün kimyasal bağ uzunluğunu ölçtü ve karbonun sıradan karbon-karbon bağından biraz daha uzun (6 karbon bağı için)olduğunu gördü.Genelde uzun bağ daha zayıftır. Karbon daha fazla bağlanma yaparak biraz daha zayıf bağlanma yaratmaktadır.
Normalde karbon 6 bağ yapmaz, karbon karbon bağı iki elektronluk bağdır.Çünkü karbon paylaşacak sadece dört elektrona sahiptir.Sonuçta karbon 6 bağ arasında biraz zayıf olarak elektronlarını paylaşmaktadır.

Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/carbon-can-exceed-four-bond-limit

Araştırma Referansı :

M. Malischewski and K. Seppelt. Crystal structure determination of the pentagonal-pyramidal hexamethylbenzene dication C6(CH3)62+. Angewandte Chemie. Vol. 56, January 2, 2017, p. 368. doi: 10.1002/anie.201608795.

İleri Okuma :

E. Emerson. Phil Baran finds simple recipes for complex molecules.Science News. Vol. 190, October 1, 2016, p. 26.

Daha Fazla Göster

Oğuz Sezgin

Bir bilim sever ve kimyager olarak, internetteki Türkçe kaynak eksikliği görerek Gerçek Bilim’i 2012'de kurdum. Bu sitede gördüğünüz pek çok bilim ve teknoloji haberini ciddi kaynaklardan toplayarak sizin için araştırıyor, çeviriyor ve derliyorum. Gerçek Bilim'deki diğer yazarlar ve ben, her gün baş döndürücü şekilde gelişen bilim ve teknoloji haberlerini size aktarmaktan kıvanç duyarız.

İlgili Makaleler

4 Yorum

  1. Geri bildirim: Karbonun 6 Bağ Yapabileceği Doğrulandı yazısına Karbonun 6 Bağ Yapabileceği Doğrulandı - Herşeyolog tarafından yapılan yorumlar - Herşeyolog

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

*

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

Başa dön tuşu