MS yani multipl skleroz hastalığı nöronları koruyan miyelin kılıfa bağışıklık sisteminin saldırmasıyla oluşan ,elden ayaktan düşüren bir hastalıktır. Aynı elektrik kablolarının yalıtan plastikler gibi miyelin kılıflar zarar gördüğünde, beyin ve vücudumuz arasında iletişim sekmeye uğrar. Bu da motor fonksiyonlarda ve bilişsel kabiliyetlerde bozulmaya neden olur. İşte şimdi Melbourne Üniversitesi’nden bilim insanları miyelinin kendini onarmasını sağlayabilecek sentetik bir peptit geliştirdi. Bu sayede bu hastalığın gelişimi yavaşlatılabilir.
MS çok karmaşık bir hastalık olmakla beraber,diğer taraftan tedavilerin yöneldiği birkaç hedef var . Genelde MS tedavileri bağışıklık sisteminin miyeline karşı aşırı tepkisini kısa süreli durdurmak , çözüm yollarından biri. Yapılan çalışmalarda B hücrelerini yok etmek myeline toleransı iyileştirebilir ya da tümüyle bağışıklık sistemini yeniden başlatmak belki de başka bir çözüm olabilir. Diğer taraftan, miyelin kılıfı kök hücre ya da gen terapisiyle onararak hastalığı eski haline getirmek yavaşlatmak için yollar aranıyor.
Melbourne Üniversitesi’nin araştırması ise BDNF(Brain–Derived Neurotrophic Factor-Beyin Türevli Nörotropik Faktör) adı verilen bir büyüme faktörüne odaklanıyor. Bu beyin hücreleri ve miyelinin yeniden büyümesine ve tazelenmesine yardımcı oluyor. Fakat BDNF ile çalışmak molekül büyüklüğü nedeniyle oldukça zor. Çünkü BDNF birkaç reseptörle etkileşime giriyorve vücutta hızlı bir şekilde parçalanıyor.
Bu problemlerin üstesinden gelmek için, TDP6 ismini verdiği sentetik bir peptit üretti. Peptit bu moleküle kıyasla daha küçük ve doğrudan doğal büyüme faktörü versiyonuna benziyor. Araştırmacılar TrkB adını verdikleri, miyelin üreten hücreleri ifade ederek BDNF’ye tepki veren reseptörü ayrıştırdı. İşte bu reseptörü tanıyan bir sentetik peptit tasarladı ki, bu peptit daha küçük ve BDNF’den daha seçici bir özelliğe sahip.
Ekip fare testlerinde TDP6 ‘nın miyelin üreten hücrelerin sayısını arttırarak, BDNF’den çok daha fazla bir şekilde miyelin ürettiğini buldu. Yeni oluşan miyelin kılıflar, mevcut myelin kılıflardan daha kalın olduğundan, TDP6’ye sahip farelerin , BDNF’ye göre 7 gün daha uzun süre etkileşime girdiğini gösterdi. TrkB yolunun kullanıldığını kanıtlamak için araştırmacılar , bu yolların olmadığı fareler tasarladı ve TDP6’nın işe yaramadığını gözledi.
“Henüz miyelin kılıfı onarımına yardım edebilecek,uygun bir yöntem yok. Ekibimizin yaptığı çalışmanın güzelliği, sağlıklı hücrelerde doğal olarak gerçekleşen olayları alarak,hasar gören hücrelerde benzer bir tepkiyi manipüle etmek için kullanıyor. Bu fikrin işe yarayabileceğini gösteren temel bir araştırmadır,” diyor baş araştırmacı Jessica Fletcher.
Yine de araştırmacılar henüz bu çalışmanın emekleme aşamasında olduğunu belirtiyor ama sonuçlar umut verici gözüküyor. Araştırmacıların sonraki adımı bu sentetik peptitin myelinin nasıl onardığını anlayarak, yeni ve gelişmiş TDP6 versiyonları geliştirmek olacaktır.
Araştırmacılar Journal of Neuroscience dergisinde yayınlandı.
Kaynak: Melbourne University [1],[2]
2 Yorum