Evinizden internete girmek artık çocuk oyuncağı olsa eğer yörüngede bir uzay istasyonundaysanız, bu oldukça zor bir iş. Ekim’ in sonlarına doğru Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan Keşif 33 Kumandanı Sunita Williams, NASA’ nın geliştirdiği laptop’ ı kullanarak, Avrupa Uzay Ajansı (ESA) Avrupa Uzay Operasyonları Merkezi Darmstadt Almanya’ da konumlanmış LEGO Mindstorm Robotu’nu kontrol etmeyi başardı. Sunita uzay interneti teknolojisi kullanarak, robotu gerçek zamanlı olarak yörüngeden dünyaya 370 km yükseklikten kontrol etmeyi başardı.
Güneş Sistemi’ ni keşfetmek için düzenlenen insanlı görevler son zamanlarda zorluk, maliyet ve oldukça tehlikeli olduğundan Apollo programından beri yapılamıyor. Özellikle iniş esnasında sistemlerde yaşanabilecek her hangi bir aksaklık ölümle sonuçlanabilir. Bu nedenle robot araştırma araçları daha ucuz ve güvenli oluyor. Fakat tabi onlarında yapabilecekleri sınırlı.
NASA ve ESA bu nedenle değişik bir fikir geliştirdi. Mars ve Venüs gibi gezegenlerin yörüngelerine gönderilen astronotlar gezegene robotlar yollayarak uzay interneti ile bunları kontrol edebilir. Böylece inişteki hasarlar önlenerek robotlardan dünyadan kontrol edilmeye göre daha kolay kontrol edilebilir.
Bu nedenle ESA liderliğinde yörüngesel telebulunurluk deneyi simüle edildi. LEGO parçalarından yapılan robot Mocup adında Meteron Operasyonları ve İletişimleri Prototipini temsil ediyor.Meteron ise Çok Amaçlı Sondan Sona Robotik Operasyonlar Ağı (Multi-purpose End-To-End Robotic Operations Network) anlamına geliyor. Mocup ‘ ın yaptığı test ise çok basit sağa sola giderek dünyadan fotoğraflar çekmek.
Buna robotun nasıl kontrol edildiği çok önemli. Yörünge ve dünya arasındaki bağlantı her zaman stabil değil. Bu Mars gibi gezegenleri keşfederken ve yörüngesel pozisyonların değişimi esnasında hiç de iyi değil. Ayrıca hava durumu ve diğer hallerde iletişim etkilenebiliyor.
NASA bunu çözmek için internete benzeyen uzay interneti adında benzer bir teknoloji tasarladı. Bunun ismi Kesilme Toleranslı Network Protokolü (Disruption Tolerant Networking –DTN- protocol). Bu sistem İnternet Protokolü(IP)’ ye benzeyen Paket (Bundle) Protokolünü (BP) kullanıyor. Fakat IP’ gibi güvenli bağlanma sağlamıyor böylece bağlantı daha az kopuyor. Veri paketleri anlık olarak depolanarak iletişim koptuğundan aynı paketleri tekrar yolluyor. Böylece uzay interneti dünyadaki download kesilmeleriyle daha az karşılaşacak.
Bugün, uluslararası uzay istasyonu testleri tamamlandığından, NASA laptop’ ı ESA’ ya yeniden değerlendirme için yollayacak.
Kaynak: http://www.esa.int/esaHS/SEMC2N62Q8H_index_0.html