Japonya’dan bilim insanları jetlagtan kaynaklanan uyku bozuklukları ve rahatsızlıkları tedavi etmek için yeni moleküller tasarladı. Uzun bir uçak yolculuğundan sonra uyku düzenimiz bozulduğundan, yani doğal 24 saatlik sirkadiyen döngü vücudumuza yanlış etkileyebilir.
Nagoya Üniversitesi’nden Transformatif Biyo-Moleküller Enstitüsü’nden (ITbM) araştırmacılar sirkadiyen periyodu kısaltmak amacıyla bu yönde ilk adımı attılar. Bu moleküller doğrudan bizim saat proteinlerimiz (CRY) gibi davranıyor.
İnsanlar dahil bir çok organizma uyuma/uyanma döngüsü ve metabolizmasına sahiplerdir her 24 saatte bir bu biyolojik saat sıfırlanır.
İşte jetlag gibi durumlarda bu döngü aksar ve uyku bozuklukları doğar. Uzun süreli uyku eksikliği, kardiyovasküler,endokrin, bağışıklıuk ve sinir sistemini etkileyerek, hipertansiyon dahil, obezite ve ruh sağlığında bozukluklara yol açabilir.
Bizim biyolojik saatimiz 4 ana düzenleyici molekülün ikili olarak çalışmasıyla işler. CLOCK ve BMAL1 bir araya geldiğinde, PER ve CRY proteinlerinin üretimini teşvik eder. Bu proteinler nöbetleşe CLOCK ve BMAL1’i bloke ederek bu sayede döngü kapatırlar. Bu döngünün aktivasyonuyla günde sadece bir kez üretim ve durdur/bloke et işlemi gerçekleşir. Ayrıca bu döngü FBXL3 bileşiğinden etkilenir ki, bu da CRY’yi hücre enzimlerle güçsüz bırakır.
İşte 2012’de keşfedilen KL001 adı verilen molekül sayesinde FBLX3 ile CRY proteini için mücadele verilerek, sirkadiyen döngü uzatılıyor. KL001 CRY’nin bozunmasını engelliyor. İşte araştırmacılar bu bileşikleri dikkatlice analiz ederek KL001 benzeri bir bileşik üretti.
Araştırmacılar molekül tasarlama yaklaşımının gelecekte büyük potansiyeli olduğunu belirtiyorlar.
Kaynak : https://www.sciencedaily.com/releases/2016/05/160529175837.htm
