İnsan ve şempanze bebekleri uyukladığında, bazen gülümsüyor. Bu yüz ifadelerine spontane gülümsemeler deniyor ve gerçek gülümseme ve gülmelerin kökeninde olduğu düşünülüyor. Kyoto Üniversitesi Primat Araştırmaları Enstitüsü’nden araştırmacılar bunun sadece insan ve şempanze gibi üst primatlarda değil, yeni doğan Japon makaklarında olabileceğini gösterdi. Japon makakları evrim ağacında oldukça uzak akrabalar.
“ Yaklaşık 10 yıl önce şempanze yavrularının spontane gülümsemeler gösterdiğini keşfettik. Aynı davranışı daha uzak akrabalarda da görüyoruz. Bu da bize gülmenin kökeninin en azından 30 milyon yıl gerisine , yani eski dünya maymunlarının ve atalarımızın ayrıldığı zamana gittiğini düşünebiliriz,” diyor araştırmanın yazarlarından Masaki Tomonaga.
Baş yazar Fumito Kawakami makak yavrularının normal sağlık kontrollerinden geçtikleri anda gülümsediklerini kaydettiler. “Bu kontroller yavruların şekerleme yapmasına yetecek kadar uzun. Biz bu fırsatı bu davranışı deneysel olarak incelemek için değerlendirdik,” diyor Kawakami.
Toplamda 7 makak yavrusunda 58 spontane gülümseme gözlemledi, maymunlar en azından bir kez spontane gülümseme sergilediler. “Spontane makak gülümsemeleri insan gülümsemelerine kıyasla daha çok kısa, oransız spazmlar gibi gerçekleşiyor. İki önemli benzerlik var; ikisi de düzensiz REM uykuları esnasında oluyor ve simetrik gülümsemelere oranla , orantısız bir yana dönük gülümseme daha çok görülüyor. En büyük fark ise , bu gülüşlerin çok daha kısa olmasıdır, ” diyor Kawakami.
Bazı araştırmacılar yavruların bu spontane gülümsemelerinin ebeveynlerin çocuklarını daha sevimli hissetmeleri ve çocuk-ebeveyn iletişimini arttırmak için var olduğunu savunuyor. Diğer taraftan, bu çalışma spontane gülümsemelerin şempanzeler ve Japon maymunlarının duygularının ifade etmekten öte; bu gülümsemelerin daha çok yüz ekşitmeye benzediğini öngörüyor. Araştırmacılar, bu spontane gülümsemelerin yanak kaslarının gelişmesi için, insanlar, şempanzeler ve Japon maymunları gülümsemeler, gülme ve yüz ekşitmeleri ürettiklerini düşünüyorlar.
Peki gülme maymunlar ve primatlara özel midir ? Tomonaga olasılıkları göz ardı edemeyeceğini söylüyor.
Farelerin güldüğüne ya da köpeklerin gıdıklandığına dair bazı vaka raporları olması çoğu memelinin spontane gülümsemeler gösterebileceğini gösteriyor. Gülümseme belki de daha eski evrimsel kökene sahip olabilir.
Kaynak: https://www.sciencedaily.com/releases/2016/08/160804101618.htm
- Fumito Kawakami, Masaki Tomonaga, Juri Suzuki. The first smile: spontaneous smiles in newborn Japanese macaques (Macaca fuscata). Primates, 2016; DOI: 10.1007/s10329-016-0558-7
