NASA Merak (Curiosity) Mars yüzeyinden alınan ilk toprak parçasının analizi sonucunda gezegenin belli bir yüzdesinde su bulunduğu tespit edildi. Bilim dünyasında büyük heyecan yaratan keşif Science dergisinde beş sayfalık özel bir bölümde yayınlandı. Rensselaer Politeknik Enstitüsü Dekanı Laurie lehsin araştırmanın baş yazarı olarak; “ İlk toprak numunesinde alınan sonuçlar Curiosity’nin içinde analiz edilen toprağın içinde su yüzdesinin yüksek olduğunu gösterdi. Mars’ ın yüzeyindeki toprağın % 2’ sinin sudan oluştuğunu tespit ettik. Bilimsel açıdan bu büyük bir kaynak teşkil ediyor. Ayrıca numune ısıtıldığında önemli miktarda karbon dioksit, oksijen ve kükürt bileşik salımı yaptı,” dedi.
Merak Gale Krateri’ ne 6 Ağustos 2012’ de inmişti. Curiosity’ de bulunan SAM ‘ de (Sample Analysis at Mars – Mars Yüzey Analizörü) bulunan gaz kromatografisi, kütle spektrometresi ve ayarlanabilir lazer spektrometre sayesinde geniş çaplı kimyasal bileşikler ve farklı anahtar izotopların miktarları belirlenebiliyor. SAM Mars’ da gerçekten iyi çalıştı ve Mars’ da etkili bilimsel analizler yaptı.
Gezginin kepçesi ile toplanan toz, kir ve ince kum numuneleri SAM’ da 835 dereceye kadar ısıtılıyor. Bu ısıtma sayesinde önceden sadece yüksek bölgelerde olduğu düşünülen oksijen, klor bileşiklerinden klorat, perklorat tespit edildi. Merak’ın buldukları daha büyük bir alana yayıldıklarını gösterdi. Ayrıca karbonat materyalleri suyun varlığına işaret ediyordu.
Bununla birlikte temel gaz salınım miktarı ölçülürken, salınan su ve karbondioksitteki hidrojen ve karbon izotoplarının (atom noları aynı, kütle noları farklı) oranları belirlendi. SAM analizörü topraktaki izotop oranlarına baktığında topraktaki izotop oranlarıyla , atmosferdeki oranların yakın olduğunu gösterdi. Bu da toprağın atmosferle yoğun bir şekilde etkileşime girdiğini gösterdi.
“ İzotop oranları; hidrojen-döteryum ve karbon izotop oranları dahil , tozun gezegende yayıldığını ve atmosferde bazı gazlarla reaksiyona girdiğini gösteriyor,” diyor Leshin.
SAM ayrıca organik bileşiklerin kalıntılarına bakabiliyor. Farklı organik moleküller tespit edilmesine rağmen bu moleküllerin ısıtma sırasında non-organik moleküllerden oluştuğu düşünülüyor. SAM’ de dünyadan gelmiş bazı moleküllerle tepkimeye girmiş olabileceği düşünülüyor. Ayrıca yüzeyde yapılacak analizlerin gelecek araştırmalara ışık tutacağı da belirtiliyor.
Bu sonuçlar Mars gezginlerinin gelecek görevlerine etki edecektir. “ Biz Mars’da bol miktarda kolay erişilebilecek su olduğunu biliyoruz. Mars’ a insanları gönderdiğimizde biraz toprak kazıp ve ısıtarak, su elde edebiliriz,” olarsak belirtiyor Leshin.
Kaynak: http://www.sciencedaily.com/releases/2013/09/130926143143.htm
- L. A. Leshin et al. Volatile, Isotope, and Organic Analysis of Martian Fines with the Mars Curiosity Rover. Science, 2013; 341 (6153): 1238937 DOI: 10.1126/science.1238937
-
SAM analiz cihazında dünyada kimyasal analizlerde kullanılan laboratuvar cihazları mevcut
