Bilim Adamları Dünya’nın Çekirdeğinin Dönüş Yönünü Tespit Ettiler

Leeds Üniversitesi’ nden bilim adamları 300 yıldır çözülemeyen bir gizemi yani Dünya’ nın merkezinde bulunan çekirdeğin dönüş yönünü saptadı. Dünya’ nın iç çekirdeği, katı demirden oluşuyor ve doğu yönüne doğru dönerek gezegenin geri kalanından daha hızlı dönüyor. Çekirdeğin dışı ise temelde erimiş demirden oluşuyor ve batıya doğru yavaş daha yavaş bir şekilde dönüyor.

Halley kuyruklu yıldızını keşfeden Edmund Halley  1692’ de Dünya’ nın jeomanyetik alanını batıya doğru olduğunu göstermişti. Bu dünyanın çekirdeğinin dış mantosunun hareket davranışını gösteren ilk keşifti. İşte gezegenimiz jeomanyetik alandan dolayı bu şekilde hareket ediyor.

Elde edilen bulgular Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlandı. Bilim adamları Dünya’ nın çekirdeğinin dinamiklerini tekrar yorumlayarak, gezegenimizin manyetik alanının  kaynağını gösterdi. Son birkaç on yılda sismometrelerle ölçülen depremler dünya çekirdeğinin doğuya doğru hareket ettiğini ya da dünyanın yüzeyinin katı iç çekirdeğin süperrotasyonuyla ilişkili olduğunu gösterdi.

“ Bu ilişki basitçe eşit ve karşı hareketlerin toplamı olarak açıklanabilir. Manyetik alan iç çekirdeği doğuya doğru iterek, Dünya’ dan daha hızlı dönmesine neden olur. Fakat bu dönüş, sıvı dış çekirdeğin karşıt yönde yani batıya dönmesine neden oluyor, “ diyor Leed Üniversitesi Dünya ve Çevre Bölümü’ nden Dr. Philip Livermore.

Katı demir iç çekirdek nerdeyse Ayın büyüklüğü kadar. Bu çekirdek demir alaşımlı sıvı dış çekirdekle sarılı ve konveksiyon-tahrikli (ısı yayılım tahriki) hareketi jeomanyetik alan yaratıyor.

Aslen Dünya’nın iç manyetik alanının yavaşça değiştiği ve onlarca yıl içinde iç ve dış çekirdeği hareket ettirmekten sorumlu elektromanyetik alanın kendiliğinden değiştiği belirtiliyor. Daha önce Nature Geoscience’ da yayınlanan araştırma dünyanın  iç çekirdeğinin doğuya dönüşünde dalgalanmalar olabileceğine ilişkindi. Ayrıca kayalar üzerindeki arkelojik bulgular da dünyanın dış çekirdeğinin dönüş yönünün son 3000 yılda dönemsel olarak batıdan doğuya kayabileceğini gösterdi. İsveç Süper Bilgisayar Merkezi’ nde bulun Monte Rosa süper bilgisayarında dünyanın çekirdeği için oluşturulan model işlendiğinde iç çekirdeğinde periyodik olarak batıya yönlenebildiğini gösterdi.

Yeni metot sayesinde daha önceki modellere kıyasla dünyanın çekirdeği 100 kat doğrulukla simüle edilebildi.

Kaynak :  http://www.sciencedaily.com/releases/2013/09/130916162005.htm

Araştırma Referansı :

1. P.W. Livermore, R. Hollerbach and A. Jackson.Electromagnetically driven westward drift and inner-core superrotation in Earth’s core. PNAS, 2013 DOI:10.1073/pnas.1307825110