20 yıl öncesinde tesadüfen BPA (Bisfenol A) içeren plastiklerin zararlı olduğunu keşfeden ekip bu seferde BPA alternatifi kullanılan BPA free(BPA içermeyen) plastiklerin de benzeri problem yaratabileceğini gösteren bir rapor yayınladı. İlk kez laboratuvarda yetiştirilen dişi farelerin plastik kafeslerinde anormal kromozomsal yumurta sayısında artış gözlenmesiyle keşfedilen BPA içeren plastikler, günümüzde yerini BPA free (içermeyen) plastiklere bıraktı.
Washington State Üniversitesi’nden Patricia Hunt, “Bu yazıda laboratuvarımızda garip bir déjà vu deneyimi rapor edilmektedir.” Dedi
Yeni elde edilen bulgular sonucunda araştırmacılar kontrol hayvanlarda yeniden bir değişimi fark ettiler. Araştırmacılar hasarlı kafeslerdeki kontaminasyonu izledi fakat bu sefer etkiler öncekinden daha güç algılandı. Çünkü bütün kafesler hasar görmediğinden, kontaminasyon daha az belliydi.
Buna rağmen araştırmacılar farelerde bisfenollerle değiştirilen maddelerin maruziyetini ölçmeye karar verdi. Ayrıca araştırmacılar bu bozunmanın hem yumurta ,hem de sperm hücrelerinin üretiminde problemlere neden olduğunu gördü.
Kontaminasyon kontrol altına alındıktan sonra araştırmacılar ek kontrol çalışmaları yaparak, BPS dahil olmak üzere bisfenolünün yerini alan maddeleri test etti. Bu çalışmalar sonucunda bisfenoller yerine konulan maddeleri de kromozomal anormalliklere benzer kayda değer etkileri olduğunu gösterdi. Yani daha önceki araştırmalara çok benzer sonuçlar alındı.
Hunt, hayvanlarının başlangıç maruziyetinin, plastikleri kullanan kişilerde meydana gelebilecek sonuçlara benzer şekilde, olabileceğini ve bunun oldukça değişken olabileceğini belirtmektedir. Tüm hayvan kafesleri zarar görmemiştir ve bu yüzden bulgular farklı kafeslerdeki hayvanlar arasında farklılık göstermektedir.
Eğer insanlarda BPA vakalarındak gösterilen durumlar yaşanıyorsa gelecek nesillerde bu etkiler germ hattında taşınacaktır. Araştırmacılar bisfenol bulaşanları engellense bile etkilerinin 3 nesil boyunca sürebileceğini de gösterdi.
Hunt, bazı bisfenol alternatiflerinin diğerlerine göre daha güvenli olup olmayacağını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç olduğunu söylüyor ve şu anda kullanımda olan onlarca kimyasalın bulunduğuna dikkat çekiyor. Ayrıca parabenler, ftalatlar ve alevlenmeyi geciktiriciler de dahil olmak üzere diğer yaygın olarak kullanılan ve endokrin bozucu kimyasalların, benzeri yan etkileri olduğunu garanti eden çalışmalar olduğunu gösteriyor.
“Bir kimyasalın özelliklerini hızlı bir şekilde geliştirebilme yeteneği, kanseri tedavi etmek, tıbbi ve yapısal malzemeleri geliştirmek ve tehlikeli bulaşıcı ajanları kontrol etmek için çok büyük bir potansiyele sahiptir.” “Bu teknoloji,“ yeşil kimya ”nın, tehlikeli kimyasallara karşı güvenli bir şekilde etkilenmesini sağlamak için mühendislik kimyasalları tarafından sağlanan daha sağlıklı bir geleceğin yolunu açmıştır , “diyor araştırmacılar. Her geçen gün yeni kimyasallar regülasyondan geçiyor. Çünkü bisfenol örneğinde olduğu gibi, bu fiyat-maliyet açısından çok daha avantajlı. Bisfenol alternatiflerinde gösterdiği gibi, mevcut kimyasal yönetmelikler altında, tehlikeli hale getiren özelliklerin belirlenmesinden ziyade yapısal analoglar ile ilgili bir kimyasal maddenin yerini almak daha kolay ve daha uygun maliyetlidir.
Hunt’ın tavsiyesi ise oldukça basit : BPA free(içermeyen) olsun ya da olmasın, fiziksel olarak hasar aldığına dair işaretler gösteren veya eskiyen plastiklerin kullanımı güvenli değildir. Yani kullanmayın…
Bu çalışmalar için destek NIH tarafından sağlandı .
Kaynak : https://www.sciencedaily.com/releases/2018/09/180913113940.htm
Araştırma Referansı :
- Tegan S. Horan, Hannah Pulcastro, Crystal Lawson, Roy Gerona, Spencer Martin, Mary C. Gieske, Caroline V. Sartain, Patricia A. Hunt. Replacement Bisphenols Adversely Affect Mouse Gametogenesis with Consequences for Subsequent Generations. Current Biology, 2018; DOI: 10.1016/j.cub.2018.06.070
