Bilimsel adı Brachinini olan bombacı böcekler, Antarktika dışında her yerde karşılaşabileceğiniz böcek türlerinden biridir. Kolay bir yaşamları olan Bombacı Böcekler, kendilerini savunma konusunda herhangi bir sorun çekmiyorlar. Bu böcekleri rahatsız etmek biraz cesaret istiyor. Çünkü bu böcekler rahatsız edildiklerinde veya saldırıya uğradıklarında, hiç uyarmadan, kaynar bir kimyasal zehir fışkırtıyorlar ve bu zehirde saldırganlarda inanılmaz bir kimyasal yanmaya yani tahrişe neden oluyor. Son derece etkili olan bu savunma sistemi sadece bu böceklere özgü.
MIT, Arizona Üniversitesi ve Brookhaven Ulusal Laboratuvarı’nda bir ekip, bu ilginç kimyasal savunmayı ilk kez gözlemlediler.
MEKANİZMA NASIL İŞLİYOR?
Araştırmacılar, senkroton x-ray adı verilen bir teknolojiyi kullanarak bombacı böceklerde gerçekleşen savunma yöntemini canlı bir şekilde gözlemlemeyi başardılar. Süreç aynen şu şekilde işliyor:
Öncelikle bombacı böcekler bir tehdit algılıyorlar.
Böcekler karın bölgelerinde bulanan kasları kasarak bu kimyasalı tutan bölmeyi açıyorlar. İşte bu bölmede bulunan zehirli kimyasal karışımdan bir damla serbest bırakılıyor. (İlk haznede bulanan karışım hidrojen peroksit ve hidrokinonlardan oluşan bir karışımdır.)
Daha sonra serbest bırakılan karışım, peroksidaz adı verilen peroksit moleküllerini parçalayan bir enzimle ve diğer bir takım enzimlerle karşılaşarak çok zehirli bir kimyasal meydana getirecek bir tepkime gerçekleşiyor.
Bu tepkimenin şiddeti sebebiyle oluşan zehirli kimyasal böceğin arkasından fışkırıyor.
Ayrıca patlama sırasında oluşan basınçtan dolayı genleşme zarı olarak bilinen yapı esniyor ve hazneler arasındaki bağlantılar kapanıyor.
Kapak gibi bir işlev gören valf adı verilen yapı basınç düştüğünde açılıyor ve tepkime haznelerden geçen kimyasallarla tekrar başlıyor. (Böcekler bu tepkiyi çok az aralıklarla saldırgan kaçana kadar tekrarlıyorlar.)
SONUÇ
Bu yoğun iç kimyasal patlamalar bombardıman böceklerinin hayatta kalmasını sağlıyor. Ayrıca bu patlama-koruma mekanizmasının daha iyi anlaşılması gerekiyor. Çünkü, bu mekanizma motorlarda, petrol rafinerilerinde ve fabrikalarda kullanılacak yeni sistemlerin gelişmesine olanak tanıyabilir.
Kaynak : http://phys.org/news/2015-04-analysis-bombardier-beetles-explosive-defensive.html#ajTabs
REFERANSLAR:
- http://www.sciencemag.org/content/348/6234/563.full
- http://news.sciencemag.org/chemistry/2015/04/uncovering-secrets-beetle-s-explosive-chemical-spray
2 Yorum