Yeni yapılan bir araştırmaya göre dünyada en çok bulunan parazitlerden biri olan Toksoplazma gondii’nin (T.gondii) bulaştığı insanlardan başka insanlara bulaşmak için konağının cinsel açıdan daha çekici hale getirdiği bulundu.
Turku Üniversitesi’nden Javier Borráz-León, parazitlerin bir diğer konağa geçmek için ortaya koyduğu davranışları inceiliyor.
Özellikle T.gondii , araştırmacıların parazitin, örneğin bir hayvan konakçısını yırtıcı kedilerden gelen idrar kokusuna çekmesine neden olabileceğini bulmasıyla, daha önce büyük çaplı bir araştırmaya tabi tutulmuştur. İdrar kokusu; konağın yırtıcı bir kedi tarafından yenme olasılığını artırarak, konağın riskli davranışlarda bulunmasına yol açar, böylece parazitin en uygun konağa ulaşması için farklı yollar dener.
Parazitler bulaşmak için konakları etkileyebilirler bu da hayvanlar hasta gözüktüğünden, diğer hayvanların bu hayvanlarla çiftleşmelerine engel olabilir. Bu durumda dişiler parazit kapan erkeklerden doğal olarak uzak durur ve gelecekteki yavrularının enfekte doğmalarını engellerler.
İşte bazı parazitler bu problemi çözmek için kendi konağın görünümünü manipüle edebilir. Aslen parazit enfeksiyonun belirtilerini saklayarak, bir şekilde gizlenebilirdi. Fakat 2011’de yapılan bir araştırmada bir adım daha öteye gidilerek, T.gondii enfeksiyonu kapan erkek sıçanların görünümlerini iyileştirerek dişi sıçanlara karşı daha çekici hale gelebilecekleri hipotezi öne atıldı.
Borráz-León, “Toksoplazma gondii’nin , konağın çekiciliğini artırmak için bazı fenotipik değişiklikler üretebileceğini ve aynı zamanda parazitin bulaşması için ilişkili faydaları artıracağını düşünmek makul. Aslında deney icabı Toxoplasma gondii parazitiyle enfekte erkek sıçanların testosteron hormonu seviyelerinde bazı değişikler olduğu görüldü. Ayrıca enfekte olmamış dişiler tarafından cinsel açıdan daha çekici ve tercih edilir olduğu görüldü ki bu sonuçlarımızın evrimsel yorumunu destekliyor,” diyor.
Bundan dolayı, Borráz-León ana soruyu sordu: eğer parazit kemirgen hostların fizyolojik karakterlerini ve davranışlarını manipüle ediyorsa, benzeri şeyleri insanlar için de yapıyor olabilir mi?
Borráz-León T.gondii bu hipotezi kontrol etmek istedi. İnsanlarda T.gondii parazitlerine ilişkin elle tutulur kanıtlar aradı. Yapılan araştırmalarda T.gondii enfeksiyonu kapan erkeklerde, enfekte olmayanlara kıyasla daha yüksek testesteron seviyeleri görüldü.
T.gondii ile enfekte olan kişilerde riskli davranışlara girişmeye daha yatkın olduğu bulundu. Öyle görünüyor ki parazit kaybetme korkusunu azaltıyor. Tabi bu davranış daha fazla cinsel ilişkide bulunma olasılığını arttıracaktır ki, bu da yeni insan konaklara cinsel yolla geçtiği düşünülen bir parazit için faydalı etkinliktir.
İlk aşamada enfekte olan ve enfekte olmayan insanlar arasındaki fizyolojik ve davranışsal farklar incelendi. Çekicilik, cinsel partner sayısı, yüz simetrisi ve vücut kitle indeksi gibi değerler incelendi.
“Araştırmanın ilk aşamasında Toksoplazma enfekte olan erkeklerde, olmayanlara göre daha yüksek yüz simetrisi görülürken, enfekte kadınlarda ise olmayanlara göre daha düşük vücut kitle indeksi ve vücut kütlesi görüldü. Ayrıca Toksoplazma enfekte olan kadınlarda da daha yüksek yüz simetrisi ve daha yüksek çekicilik öz farkındalığı ve önceki daha fazla cinsel partner saptandı,” diyor Borráz-León.
Borráz-León’un en büyük sürprizlerden biri de kadınlarda,erkeklere göre parazitle ilişkili fenotip farklarının daha fazla olmasıydı. Bunun beklenmedik olmasının nedeni, en son yapılan araştırmada T.gondii enfeksiyonlarının erkeklerde daha fazla hormonsal ve davranışsal olarak fark yarattığının bulunmasıydı.
Araştırmanın ikinci basamağında, enfekte olan veya olmayan kişilerin bir dizi fotoğrafına bakmak ve algılanan çekiciliğini ve sağlığını değerlendirmek için yaklaşık 200 kişi toplandı. Cinsiyete bakılmaksızın, T.gondii enfeksiyonu olan katılımcılar, enfekte olmayan deneklerden sürekli olarak daha sağlıklı ve daha çekici olarak derecelendirildi.
Tabii ki, buraya kadar okuduysanız, muhtemelen bir parazit bir insanı nasıl daha çekici hale getirebilir? Özellikle “nasıl” sorusu Borráz-León için zorlu bir sorudur, çünkü parazitlerin konakçılarının fizyolojisini manipüle etme yöntemleriyle ilgili araştırmalar oldukça sınırlıdır.
Borráz-León, “Kemirgenlerdeki deneysel kanıtlar, bu etkilere beyin nörotransmitterleri, cinsiyet ve stres hormonları ve bunların beyin üzerindeki etkilerinin aracılık edebileceğini göstermiştir.Örneğin, Toxoplasma gondii’nin , gen ekspresyonundaki değişiklikler yoluyla konakçılarında beyin serotoninerjik ve dopaminerjik aktivitesini doğrudan artırabildiği gösterilmiştir. Ayrıca, bu parazitin, testosteron sentezini modüle eden luteinize edici hormon reseptörünün RNA ekspresyonunu artırabildiğini gösteren kanıtlar var. Bu nedenle, Toksoplazmada gözlenen davranışsal ve fiziksel değişikliklerin-insanlar da dahil olmak üzere enfekte olmuş denekler, bu parazitin beyin mimarisi üzerindeki etkilerinin yanısıra nörotransmitterlerin ve steroid hormonlarının sentezi ve düzenlenmesiyle bağlantılı olabilir.
Bunların hepsi şu anda ciddi spekülasyonlar olarak görünüyor fakat bu parazitlerin görünüşümüzü nasıl değiştirebileceğine dair herhangi bir açıklamanın ötesinde, bizi bir eş için temelde neyin çekici kıldığını çevreleyen daha da büyük bir soru var. İnsanlardaki fiziksel çekicilik, tartışmasız bir şekilde kültürel faktörlerden etkilenir, bu nedenle bir açıdan, bir parazitin bir insan konağın fiziksel özelliklerini değiştirebilme olasılığını düşünmek bile çılgınca görünüyor.
Yine, Borráz-León sorudan ve araştırmasının neyi ima edebileceğinin çıkarımlarından etkileniyor. Bu parazit, insan çekiciliğinin belirli “evrensel” özelliklerine mi dayanıyordu?
“Bu çok iyi bir soru!” diye yanıtladı Borráz-León. “Eş tercihleri sosyo-ekolojik koşullardaki farklılıklara göre dalgalanma gösterebilse de bazı fenotipik özelliklerin ‘evrensel olarak’ çekici olduğuna dair kanıtlar var. Aslında Toksoplazma ile enfekte olan denekler için daha fazla. Ayrıca çalışmamızda Toksoplazma ile enfekte olan deneklerin farklı ülkelerden (Finlandiya, İngiltere, Fransa ve Meksika gibi) denekler tarafından daha çekici ve sağlıklı olarak değerlendirilmesi, bu parazitin neden olduğu bazı değişikliklerin, ‘evrensel’ çekici olarak olmalı.”
Bu yeni çalışmanın bulguları Borráz-León için şimdilik sadece başlangı. T.gondii enfeksiyonlarının spesifik fizyolojik özelliklerine odaklanmak için şimdiden birkaç yeni araştırma planlıyor . Nörotransmitterler ve hormonlar nasıl etkilenebilir? Ve bir parazit aslen insanın cinsel davranışlarını değiştirebilir mi?
Dünya nüfusunun yarısının T.gondii ile enfekte olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle, şu anda bu makaleyi okuyan birinin paraziti bilmeden barındırması ve belki de davranışlarınızı asla fark edemeyeceğiniz detaylı şekillerde etkilemesi ihtimali vardır. Bir parazit sizi başkalarına daha çekici yapabilir mi? Ya da sizi daha fazla risk almaya yönlendirebilir mi? Bunların olma ihtimali nedir?
Tüm bu sorular bu çılgın araştırmalardan sonra sorulabilir.
Yeni araştırma PeerJ dergisinde yayınlandı .
Kaynak: https://newatlas.com/science/parasite-physically-attractive-face-human-host/
